Σωτήρης-Νικόλας Κάσσος / Μουσικός, Συνθέτης

Τελειόφοιτος της σχολής Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών (ΕΜΠ). Μουσικά έργα του και ποίηση έχουν αναμεταδοθεί από το ραδιόφωνο της ΕΡΤ.

H μουσική του έχει τις βάσεις της στην κλασική, το μπαρόκ καθώς και την μινιμαλιστική μουσική. Ο ίδιος εξερευνά τις δυνατότητες μείξης πρώιμης δυτικής και βυζαντινής μουσικής με τα πιο μοντέρνα ιδιώματα.

Έχει δημιουργήσει δύο νέες τεχνικές σύνθεσης, τις «Ψύξις» και «Ροή» για την τονική και ατονική μουσική αντίστοιχα. Ακόμη στα πεδία έρευνάς του βρίσκεται η εσωτερική μουσική -σύνθεση και πράξη-, όπως αυτή έχει εκφραστεί από την ελληνική παράδοση καθώς και από την λόγια οθωμανική και παλαιά ευρωπαϊκή μουσική.

Υπήρξε συνεργάτης του Μουσείου Μακρονήσου καθώς και του Αρχαιολογικού Μουσείου Καρδίτσας. Είναι μέλος του Ομίλου Φίλων της UNESCO και της Delian Society – Κοινότητα με σκοπό την προώθηση της τονικής μουσικής-.

Τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο του Μεγάλου Αλεξάνδρου» το 2012.

• Πώς αποφασίσατε να ιδρύσετε τα μουσικά σύνολα Ιέραξ και ποια είναι η φιλοσοφία τους;

Διανύουμε μια ιδιαίτερα ασταθή περίοδο στον πολιτισμό. Βρισκόμαστε σ’ ένα μεταίχμιο, το οποίο καλεί όλους μας προς δράση.

Οι πράξεις μας αυτή την χρονική περίοδο θα καθορίσουν το μέλλον μας πολιτιστικά, πολιτικά, οικονομικά, καθώς και σε όλες τις άλλες εκφάνσεις του ανθρώπινου πνεύματος. Ο χώρος της μουσικής επηρεάζεται όπως είναι αναμενόμενο και φυσικά επηρεάζει.

Για σχεδόν έναν αιώνα, η μουσική φιλοσοφία έχει αμφιταλαντευτεί επάνω στο τί είναι το σύγχρονο άκουσμα και ποια είναι τα στοιχεία τα οποία θα πρέπει να αφήσουμε στο παρελθόν. Ιστορικά, όποτε ο πολιτισμός βρίσκεται σε ένα αντίστοιχο κατώφλι, χρειάστηκαν αιώνες για να επανέλθουμε.

Πιστεύω πως αυτή τη φορά η λύση θα βρεθεί συντομότερα. Ήδη σε διάφορα κέντρα στον πλανήτη έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται νέα μουσικά ιδιώματα, πιο κοντά στον άνθρωπο. Κινούμαστε πιο στοχευμένα πλέον, με σκοπό να δημιουργήσουμε έργα τα οποία θα «μιλάνε» στις καρδιές όλων των ανθρώπων, ανεξαιρέτως μουσικής εκπαίδευσης.

Ο τρόπος που το επιτυγχάνουμε αυτό είναι με το να αντλούμε από την ιστορία και την επιστήμη τα στοιχεία εκείνα τα οποία μας ενώνουν, νοητικά και ανθρωπολογικά. Έχοντας τέτοιους προβληματισμούς με τους συνεργάτες μου, αποφασίσαμε να ιδρύσουμε και εμείς έναν πυρήνα στην χώρα μας, ο οποίος θα βρίσκεται στην αιχμή των εξελίξεων. Ειδικά, λόγω και των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο κλάδος των μουσικών στην Ελλάδα, η ανάγκη για κάτι τέτοιο ξέφυγε της θεωρητικής και ακαδημαϊκής προσέγγισης και έγινε δράση.

Η δράση αυτή πιστεύω πως είναι το κλειδί. Με την δράση γίνονται πάντοτε οι απαραίτητες ζυμώσεις. Βρισκόμαστε κοντά στον απλό ακροατή και αυτός κοντά σε εμάς κάτι το οποίο στην λόγια μουσική έπρεπε να επιστρέψει και επιστρέφει.

• Σε ποιο μουσικό είδος θα τοποθετούσατε τις συνθέσεις σας;

Συνθετικά προτιμώ να έχω ένα μεγάλο εύρος. Από την παλαιά μουσική "Ars Antiqua", την γαλλοφλαμανδική σχολή, τον παλαιορωμαικό ύμνο, έως και την jazz, τη rock κλπ. Όσο αφορά το νέο είδος πάνω στο οποίο εργάζομαι είναι φυσικό να μην έχει όνομα ως ρεύμα. Θα μπορούσα όμως να το περιγράψω ως λιτή (minimal), λόγια μουσική.

Σκοπός είναι να δημιουργηθεί μια παλέτα συναισθημάτων, μέσα από άχρονες μελωδίες και συνηχήσεις. Τον όρο άχρονο τον χρησιμοποιώ βέβαια ελεύθερα, θέλοντας να περιγράψω εκείνες τις μελωδίες που έχουν ακαθόριστο στυλ, αλλά σε όλους κάτι θυμίζουν. Κάτι ίσως από την παιδική τους ηλικία, κάτι το οποίο τους αγγίζει και που κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα από ποια περίοδο προέρχεται.

• Υπάρχει κάποιος συνθέτης, το έργο του οποίου θαυμάζετε ιδιαίτερα; Αν ναι, ποιος και γιατί;

Οι δύο συνθέτες τους οποίους εκτιμώ πολύ, για το ότι εργάζονται με εξαιρετικά αποτελέσματα πάνω στους ίδιους σκοπούς με εμένα, είναι οι Arvo Pärt και Nick Tsiavos. Αμφότεροι έχουν προσεγγίσει μυσταγωγικά και φιλοσοφικά την μουσική, με τέτοιο τρόπο ώστε το τελικό αποτέλεσμα να μη βαρύνεται από όλη την έρευνα που υπάρχει από τον συνθέτη, αλλά να γίνεται άμεσο και ανάλαφρο, παρόλο το βάθος του, για τον ακροατή. Όποιος βέβαια επιθυμήσει να βουτήξει βαθύτερα μέσα του, μπορεί να το κάνει με ευκολία και θα επιβραβευθεί.

• Από την εμπειρία σας, ποια είναι η σχέση των νέων ανθρώπων με την κλασική μουσική στην Ελλάδα του σήμερα;

Η κλασική μουσική, όπως χρησιμοποιούμε τον όρο στην καθημερινότητα, περιλαμβάνει έργα από τουλάχιστον τέσσερις περιόδους και ρεύματα. Την μπαρόκ, την κλασική, την ρομαντική και την ιμπρεσιονιστική μουσική.

Ανεξαιρέτως ηλικίας, αφού πιστεύω πως η ηλικία ελάχιστο ρόλο παίξει, αλλά τα βιώματα, η μουσική αυτή αντιμετωπίζεται μουσειακά.

Προσωπικά, επαυξάνω. Πιστεύω πως η καλύτερη μουσική είναι αυτή που έχει γραφεί σήμερα για το σήμερα. Σίγουρα υπάρχουν μελωδίες και ιδέες που αξίζουν να μείνουν στους αιώνες, αλλά θεωρώ πως θα πρέπει να ενορχηστρώνονται και εκ νέου. Υπάρχουν έργα που στην τελειότητά τους, θα καταστραφούν εάν πειραχτούν, όμως αυτά είναι ελάχιστα.

Εάν εκσυγχρονίσουμε την λόγια μουσική (όπως η κλασική μουσική θα έπρεπε να ονομάζεται) με υπευθυνότητα για να μπορεί να αγγίζει όλους μας, τότε θα ανακαλύψουμε μια τεράστια παλέτα συναισθημάτων, την οποία έχουμε στερηθεί.

• Στις 28 Ιανουαρίου έχετε συναυλία στην Γερμανική Ευαγγελική Εκκλησία. Τι να περιμένουμε αυτό το βράδυ από τους Ιέραξ και γιατί επιλέξατε τον τίτλο «Εντός της Κρύπτης»;

Η έννοια της κρύπτης μας συντροφεύει ως είδος σε όλη την μακριά πορεία μας. Όλη η κοσμογονία συντελείται εκεί μέσα. Εντός της κρύπτης είναι εκεί που ο άνθρωπος έκανε τέχνη για πρώτη φορά. Όλα τα συναισθήματά μας, τα κρύβουμε εκεί μέσα, μακριά από τα αδιάκριτα μάτια.

Εκεί μπορούμε να αφήσουμε κάποιον να μπει για να δει την ψυχή μας. Τα έργα, τα οποία έχουμε επιλέξει κινούνται ανάμεσα στην λιτότητα και την πολυπλοκότητα, τον κοσμικό και τον εσωτερικό μας κόσμο. Είναι ένα ταξίδι μέσα από τους ήχους και τον χρόνο τον οποίο ενδύουν. Άλλοτε με έργα τα οποία εκτελούνται μέσα από παρτιτούρα και άλλοτε με αυτοσχεδιασμούς, οι οποίοι γεννιούνται εκείνη τη στιγμή.

• Επηρεάζει την διαμόρφωση του ρεπερτορίου σας ο χώρος που πραγματοποιείται η κάθε σας συναυλία;

Σαφώς και επηρεάζει, από το πιο πρακτικό κομμάτι, το οποίο αφορά την ηχητική, έως το συναισθηματικό και την υποβολή την οποία ο χώρος δημιουργεί στο κοινό και στους μουσικούς. Ο χώρος είναι τρομερά σημαντικός, όπως και η αρχιτεκτονική.

Με την τέχνη αυτή η μουσική σύνθεση μοιράζεται την έκφραση των ίδιων φυσικών νόμων τους οποίους πρέπει να λαμβάνουμε αυστηρά υπόψη μας. Ένα αρχιτεκτονικό οικοδόμημα μπορεί να καταρρεύσει εάν ο αρχιτέκτονας αψηφήσει τους νόμους αυτούς και η αστοχία του να κοστίσει ζωές.

Το ίδιο βρίσκεται ανάλογα σε ισχύ για ένα συνθέτη. Είμαστε απόλυτα υπεύθυνοι στο σε τι εκθέτουμε το κοινό μας.

Τα Σύνολα Ιέραξ στην Γερμανική Ευαγγελική Εκκλησία

Μια άκρως ατμοσφαιρική συναυλία με αύρα… μυστικιστική θα είναι η επόμενη των Ιέραξ, η οποία έχει προγραμματιστεί για το Σάββατο 28 Ιανουαρίου.

Συγκεκριμένα, το Τρίο Εγχόρδων των γνωστών μουσικών συνόλων και ο ιδρυτής τους, συνθέτης, μουσικός Σωτήρης-Νικόλας Κάσσος συμπράττουν με τον σολίστ κλασικών κρουστών Πάνο Βασιλονικολό σ’ ένα ιδιαίτερο κονσέρτο.

Μέσα από τις μελωδίες τους θα μας μεταφέρουν σ’ έναν χώρο μυστικό και έντεχνα καλυμμένο. Εκεί όπου μπαίνει ο σπόρος και βλασταίνει, εκεί όπου φωλιάζουν άνθρωποι και ζώα για να προστατευτούν. Εκεί όπου «γεννήθηκαν» και άνθισαν οι πρώτες τέχνες και τα όνειρα, οι πόθοι, οι προσδοκίες και οι ελπίδες, ο κόσμος ολόκληρος… «Εντός της Κρύπτης».

Και δεν θα μπορούσε να φιλοξενηθεί σε πιο ιδανικό μέρος αυτό το κονσέρτο από την Γερμανική Ευαγγελική Εκκλησία. Από το - καλά κρυμμένο - στην πιο προνομιούχα γωνία της Αθήνας κτίριο, με την μοναδική ακουστική.

Πράγματι, ο ναός, κτισμένος σε ρυθμό Bauhaus, έχει ύψος άνω των δέκα μέτρων, αφήνοντας τους ήχους ανεμπόδιστους να φτάσουν στον επισκέπτη, προσφέροντας μια μοναδική μουσική εμπειρία.

Τι θα ακούσουμε

Το προσεκτικά επιλεγμένο ρεπερτόριο περιλαμβάνει συνθέσεις του Σωτήρη-Νικόλα Κάσσου, οι οποίες κινούνται στα όρια της μυσταγωγίας, όπως το «Υ» και η Σουίτα των Ιεροσολύμων. Φυσικά δεν θα λείπουν και οι μελωδίες άλλων συνθετών-θρύλων, όπως και οι αυτοσχεδιασμοί.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν δύο έργα παλαιάς ανατολίτικης μουσικής, σε μεταγραφή του Χάρη Τρασάνη και διασκευή του Σωτήρη-Νικόλα Κάσσου, για την εκτέλεση των οποίων στη σκηνή θα ανέβει το φωνητικό σύνολο Ηδύφωνο.

Ταυτότητα κονσέρτου

Τίτλος: Εντός της Κρύπτης
Κρουστά: Πάνος Βασιλονικολός
Σύνθεση, άρπα, πνευστά: Σωτήρης-Νικόλας Κάσσος
Τρίο Εγχόρδων των Συνόλων Ιέραξ
1ο Βιολί: Ίωνας Κουρμπανάς
2ο Βιολί: Κώστας Κακάβας
Τσέλο: Κλεοπάτρα Δαρδάλη
Φιλική συμμετοχή: φωνητικό σύνολο Ηδύφωνο

Πού: Γερμανική Ευαγγελική Εκκλησία, Σίνα 66
Πότε: Σάββατο, 28/1 στις 20.30
Είσοδος: € 10, € 6 (φοιτητικό)
Προπώληση: viva.gr, Public, Seven Spots, Reload, Media Markt, Ευριπίδης βιβλιοπωλεία και τηλεφωνικά στο 11876.
Χορηγός Ένδυσης: Παγώνη
Χορηγός Κοσμημάτων: AELIA by Fotini Kostouli