Βασίλης Τσακίρογλου
28.05.2023, 08:08
Εως το 2027, σύμφωνα με τις προγνώσεις επιστημόνων τις οποίες συνέλεξε και μελέτησε το Ινστιτούτο για το Μέλλον της Ανθρωπότητας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, οι οδικές μεταφορές στην πλειονότητά τους θα εκτελούνται με αυτόνομα φορτηγά, δηλαδή με βαρέα οχήματα χωρίς οδηγό ή, αλλιώς, χωρίς την παραμικρή ανάγκη ανθρώπινης παρέμβασης για τον χειρισμό τους.
Αυτομάτως -όσο αυτομάτως θα κινούνται και τα φορτηγά στον δρόμο- οι τέως οδηγοί τους θα αναγκαστούν να στραφούν σε κάποιο εναλλακτικό επαγγελματικό πεδίο για τον βιοπορισμό τους. Να απασχοληθούν δηλαδή σε τομείς όπου η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν θα έχει καταστήσει τις μηχανές πανίσχυρες και τα ανθρώπινα χέρια εντελώς περιττά.
Ωστόσο, οι προγνώσεις είναι μάλλον δυσοίωνες για τους εργαζομένους, καθώς θεωρείται κατά 50% βέβαιο ότι εντός των επόμενων τεσσάρων δεκαετιών η Τεχνητή Νοημοσύνη θα έχει προοδεύσει τόσο ώστε να θέσει τον άνθρωπο εκτός παραγωγικής διαδικασίας σε όλους ανεξαιρέτως τους τομείς επαγγελματικής δραστηριότητας. Επιπλέον, εικάζεται ότι σε 120 χρόνια θα έχει εκλείψει τελείως η έννοια της εργασίας για τον άνθρωπο - τουλάχιστον με τον συμβατικό τρόπο.
Σε τέτοιου είδους προβλέψεις, εξ ορισμού υπάρχει μια διάσταση μελλοντοφοβίας. Οι επιστήμονες της Οξφόρδης επιμένουν ότι η ανθρώπινη κοινότητα θα πρέπει να προετοιμαστεί για βίαιες κοινωνικές ανακατατάξεις, οι οποίες θα επέλθουν από τις κατακτήσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Με άλλα λόγια, οι σκεπτόμενες μηχανές θα εξασφαλίσουν ότι, π.χ., οι δικές τους μεταφραστικές δεξιότητες από γλώσσα σε γλώσσα θα ξεπερνούν σε ακρίβεια και ταχύτητα ακόμη και τον καλύτερο έμβιο διερμηνέα. Αυτό υποτίθεται πως θα γίνει πολύ σύντομα, έως το 2024. Εως το 2026 οι υπολογιστές Τεχνητής Νοημοσύνης θα γράφουν πρωτότυπες σχολικές εκθέσεις οι οποίες δεν θα ξεχωρίζουν από εκείνες των πραγματικών μαθητών.
Εως το 2049 τα best seller μυθιστορήματα θα γράφονται από μηχανές, ενώ έως το 2053, δηλαδή σε 30 χρόνια από σήμερα, στα χειρουργεία των νοσοκομείων δεν θα υπάρχει γιατρός, αλλά μόνο ρομπότ τα οποία θα διαγιγνώσκουν και θα κάνουν πλήρεις χειρουργικές επεμβάσεις.
Η τομή του chatbot
Η επέλαση της Τεχνητής Νοημοσύνης, μαζί με μια δέσμη συναφών κατακτήσεων της ψηφιακής τεχνολογίας, έχει ήδη ξεκινήσει και προμηνύεται να εξελιχθεί σε σαρωτικό κύμα. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία μεταξύ των επαϊόντων ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη και οι εφαρμογές της θα αλλάξουν άρδην κάθε πτυχή της καθημερινότητας των ανθρώπων σε ολόκληρο τον πλανήτη. Παρ’ όλα αυτά, οποιαδήποτε συζήτηση γίνεται επί του παρόντος με αντικείμενο την Τεχνητή Νοημοσύνη και την προβλεπόμενη πρόοδό της τις επόμενες δεκαετίες σχεδόν μονοπωλείται και επικεντρώνεται αποκλειστικά στην ανατροπή που φέρνει στην καθημερινότητα της ανθρωπότητας το ChatGPT.
Αν μη τι άλλο, το πεδίο της ψηφιακής τεχνολογίας έχει ήδη μετατραπεί σε μια αρένα όπου διεξάγεται σκληρή πάλη επιβίωσης ανάμεσα σε δύο θηρία: την κυρίαρχη και καταξιωμένη Google, από τη μία, και το φιλόδοξο, ανυπόμονο «νεαρό λιοντάρι», το ψαχτήρι του μέλλοντος στο Ιντερνετ, το ChatGPT. Η μεν Google εκπροσωπεί το status quo, την καθιερωμένη και κυρίαρχη φιλοσοφία, όπου η επιτυχία της μηχανής αναζήτησης κρίνεται βάσει δύο, κυρίως, κριτηρίων: την ταχύτητα και την ακρίβεια, το πόσο γρήγορα προσφέρει ο αλγόριθμος της Google την απάντηση που χρειάζεται ο χρήστης, υπό μορφήν διευθύνσεων σε ιστοσελίδες σχετικές με το ερώτημά του
Το ChatGPT είναι προπομπός μιας εντελώς διαφορετικής κοσμοθεωρίας εξαιτίας της οποίας θα πρέπει να προσαρμοστούμε στις μηχανές που έρχονται να αντικαταστήσουν τον ανθρώπινο εγκέφαλο
Το ChatGPT, όμως, απαντά το ίδιο στις ερωτήσεις, συνθέτει πληροφορίες και παρουσιάζει ένα κείμενο με λογική σύνταξη, αντί να παραπέμπει απλώς σε εξωτερικές πηγές. Είναι κάπως σαν τη σύγκριση ανάμεσα σε δύο αυτοκίνητα διαφορετικών γενεών, όπως ένα μοντέλο με θερμικό κινητήρα και ένα ηλεκτροκίνητο. Αμφότερα εξυπηρετούν μεν την ίδια ανάγκη, αλλά με τελείως διαφορετικό τρόπο. Και την ειδοποιό διαφορά κάνει η Τεχνητή Νοημοσύνη, εφόσον το ChatGPT δεν χτίζεται πάνω σε έναν αλγόριθμο, όπως η αναζήτηση της Google, αλλά σε εξελιγμένες μηχανές οι οποίες έχουν τη δυνατότητα της μάθησης μέσω της συνεκτίμησης ενός ασύλληπτα μεγάλου όγκου πληροφοριών.
Χάρη στον ιδιαίτερο, καινοτόμο «τρόπο σκέψης» -αλλιώς τη σύνθετη αλγοριθμική αρχιτεκτονική του- το ChatGPT προηγείται στην κούρσα στην οποία εντός των επόμενων ετών νομοτελειακά θα συμμετάσχουν όλοι οι γίγαντες του ψηφιακού κόσμου (Google, Microsoft, Apple κ.λπ.) - ενδεχομένως με την προσθήκη και άλλων νεοεισερχόμενων στο παιχνίδι της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Διχογνωμία
Το πόσο σημαντική, ενδεχομένως ιστορικής σημασίας, είναι η τομή που επιφέρει με την εμφάνισή του το ChatGPT στο ψηφιακό σύμπαν εμφαίνεται από την έντονη διχογνωμία την οποία έχει προκαλέσει μεταξύ διανοουμένων πρώτης γραμμής και οικουμενικού βεληνεκούς.
Στη μία όχθη τάσσεται, π.χ., ο πάνσοφος γέρων -και αρχέτυπη «αλεπού» της διεθνούς διπλωματίας-, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ. Στα 99 του χρόνια και από κοινού με τον πρώην διευθύνοντα της Google Ερικ Σμιτ και τον πρύτανη της Σχολής Ηλεκτρονικών Υπολογιστών του MIT Ντάνιελ Χουτενλόχερ συνυπέγραψε πρόσφατα ένα μακροσκελές πλην εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο ανάλυσης του ChatGPT στη «Wall Street Journal». Εν ολίγοις, η τριανδρία Κίσινγκερ, Σμιτ και Χουτενλόχερ αποπειράται να τεκμηριώσει τον τίτλο και τον υπότιτλο του άρθρου τους, ότι δηλαδή «Το ChatGPT πυροδοτεί μια διανοητική επανάσταση - Η παραγωγική Τεχνητή Νοημοσύνη θέτει μια φιλοσοφική και πρακτική πρόκληση σε κλίμακα μεγέθους πρωτοφανή, από την εποχή του Διαφωτισμού και εξής».
Η αντι-προφητεία
Η άποψη των τριών διαπρεπών διανοητών, όπως άλλωστε την έχουν αναπτύξει και σε σχετικό βιβλίο που συνυπογράφουν, συνίσταται επιγραμματικά στο ότι η νέα τεχνολογία που εισάγει το ChatGPT δεν αποτελεί μια διασταύρωση της Τεχνητής Νοημοσύνης με τη δομή μιας συμβατικής μηχανής αναζήτησης πληροφοριών στο Διαδίκτυο.
Το ChatGPT είναι προπομπός μιας εντελώς καινούριας και διαφορετικής κοσμοθεωρίας εξαιτίας της οποίας ο άνθρωπος θα πρέπει να προσαρμοστεί στις έξυπνες μηχανές τελευταίου τύπου, στο πλαίσιο μιας διαδικασίας που, εν τέλει, θα αλλάξει μια για πάντα τις γνωστικές και πνευματικές διαδικασίες του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Από την άλλη, ο διάσημος κοινωνιογλωσσολόγος Νόαμ Τσόμσκι παραμένει δύσπιστος απέναντι στην επικείμενη παντοδυναμία της Τεχνητής Νοημοσύνης, τονίζοντας ότι «το ανθρώπινο μυαλό εκπλήσσει με το πόσο αποτελεσματικό είναι, πόσο κομψός είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί με παραμικρές πληροφορίες τις οποίες αξιοποιεί όχι για να πετύχει χονδροειδείς συσχετισμούς ανάμεσα σε διαφορετικά δεδομένα, αλλά για να δώσει πειστικές εξηγήσεις».
Ο Τσόμσκι αναγνωρίζει την καινοτομία του ChatGPT, χωρίς όμως να παρασύρεται από όσους τείνουν να το αντιμετωπίζουν σαν ψηφιακό μεσσία. Κατά τη γνώμη του, το ChatGPT είναι εξ ορισμού περιορισμένης αποτελεσματικότητας, απλώς διότι δεν διαθέτει κρίση. «Συστήματα όπως το ChatGPT δεν διέπονται από ηθικές αρχές, είναι ευάλωτα στην ψευδο-επιστήμη και ανεπαρκή από γλωσσικής άποψης», υποστηρίζει ο ίδιος, καταλήγοντας ότι «το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να γελάμε ή να κλαίμε με το ChatGPT και τα ομοιώματά του».
