Δήμος Ηλιούπολης
Την Παρασκευή 12 Απρίλιου 2019 πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο της Ακρόπολης η Διεθνής Ημερίδα: «Με το βλέμμα του κατακτητή: H Αθήνα στις φωτογραφίες των Γερμανών στρατιωτών», η οποία συνδιοργανώθηκε από την Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού.
Το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης του Δήμου Ηλιούπολης είχε προσκληθεί και παρακολούθησε την ημερίδα με το στελεχιακό δυναμικό του.
Στόχος της εκδήλωσης ήταν η ανάδειξη άγνωστου φωτογραφικού υλικού στο ευρύ κοινό από την καθημερινότητα των κατακτητών και των Ελλήνων στα χρόνια της κατοχής.
Ο Rolf Sachsse, Ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών Saar του Saarbruecken, ο οποίος συνέγραψε το βιβλίο «Η εκπαίδευση του να αποστρέφεις το βλέμμα», (2003), τη μόνη ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα ιστορία της ναζιστικής φωτογραφίας, στην εισαγωγική του ομιλία τόνισε τα παρακάτω:
«Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων χρόνων της κατοχής της Ελλάδας, Γερμανοί στρατιώτες χρησιμοποίησαν τις φωτογραφικές μηχανές τους προκειμένου να διατηρήσουν μνήμες από την παραμονή τους στην χώρα. Καλά εκπαιδευμένοι τόσο στην προπαγάνδα – έχοντας συσσωρεύσει προκαταλήψεις για τον ελληνικό πληθυσμό και την σχέση του με την Ελληνική αρχαιότητα – όσο και στην ερασιτεχνική φωτογραφία, οι στρατιώτες αυτοί τράβηξαν χιλιάδες φωτογραφίες που έρχονται στο φως τις δύο τελευταίες δεκαετίες, περισσότερο σε φωτογραφικά λευκώματα από κληρονομιές που πωλούνται σε υπαίθριες αγορές ή δημοπρασίες…»
«Οι στρατιώτες συνοδεύονταν από τις μονάδες προπαγάνδας και τους φωτοδημοσιογράφους τους.
Μια μικρή ομάδα φωτογράφων επιχείρησε να χρησιμοποιήσει τον χρόνο της στην Ελλάδα για χάρη της τέχνης.
Κοιτώντας κανείς τα αποτελέσματα δεν είναι παρά απογοητευτικά. Οι ερασιτέχνες φωτογράφισαν τους βρώμικους δρόμους και τα αγροτικά σπίτια, καθώς και στερεότυπες όψεις των κύριων δρόμων και κτιρίων της Αθήνας. Οι φωτογράφοι της προπαγάνδας, από την άλλη επικεντρώθηκαν στην αποτύπωση του στρατιωτικού προσωπικού σε σκηνές νίκης και δόξας, ειδικά μπροστά από αρχαιοελληνικούς ναούς…»
«Όλοι αυτοί οι στρατιώτες ήταν καλά εκπαιδευμένοι να αποστρέφουν το βλέμμα μακριά από τις συνθήκες που επέβαλλαν στον Ελληνικό λαό και δεν ήταν σε θέση να δουν τις ομορφιές των τόπων που επισκέπτονταν».
Σύμφωνα με τις εισηγήτριες της εκδήλωσης και συνεργάτιδες του Μουσείου Μπενάκη, κυρίες Φανή Κωνσταντίνου και Γεωργία Ιμσιρίδου, αδιάψευστος μάρτυρας του ανοσιουργήματος που συντελέστηκε στην Ελληνική πρωτεύουσα αποδείχθηκε ο φωτογραφικός φακός των Ελλήνων φωτογράφων.
Αν και οι κατακτητές είχαν επιβάλει λογοκρισία και είχαν απαγορεύσει αυστηρά την λήψη φωτογραφιών, εντούτοις κάποιοι αξιομνημόνευτοι Έλληνες φωτογράφοι απαθανάτιζαν με κίνδυνο της ζωής τους και διέσωσαν τις εικόνες της απάνθρωπης πραγματικότητας που βίωνε ο Ελληνικός λαός.
Οι φωτογράφοι αυτοί ήταν η Βούλα Παπαϊωάνου, ο Δημήτρης Χαρισιάδης, ο Κώστας Παράσχος καθώς και μία ομάδα αστυνομικών της εγκληματολογικής υπηρεσίας που δρούσε υπό την εποπτεία του δικηγόρου Αριστοτέλη Κουτσουμάρη.
Χάρις στους ηρωικούς αυτούς Έλληνες φωτογράφους, έχουμε σήμερα σε φωτογραφίες μεγάλης ιστορικής αξίας παραστατικά τη θηριωδία που έζησαν οι Έλληνες λόγω της πείνας, της εξαθλίωσης και της καταπίεσης στα μαύρα χρόνια της Κατοχής.
