ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ (ΠΡΩΣΥΝΑΤ)
Τα τοπικά σχέδια διαχείρισης (ΤΣΔ) αποβλήτων των δήμων αποτελούν, πλέον, δεσμευτική τους υποχρέωση, που απορρέει από το νέο εθνικό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων (ΕΣΔΑ).
Δεν πρόκειται για μια ουδέτερη τεχνική - διαχειριστική επιλογή, αλλά για μια επιλογή στενά συνδεδεμένη με ένα νέο μοντέλο διαχείρισης. Αυτό που συνηθίζουμε να αποκαλούμε μοντέλο αποκεντρωμένης διαχείρισης, με έμφαση στην προδιαλογή των υλικών και βρίσκεται στον αντίποδα του συγκεντρωτικού - φιλοεργολαβικού μοντέλου, που στηρίζονταν στα πολλά σύμμεικτα απόβλητα και στην επεξεργασία τους σε κεντρικές μονάδες μηχανικής επεξεργασίας ? καύσης (είναι γνωστοί οι διαγωνισμοί ΣΔΙΤ, για την κατασκευή και λειτουργία τους, για 25-27 χρόνια).
Στον πυρήνα της λογικής της αποκεντρωμένης διαχείρισης βρίσκεται η μεγιστοποίηση της ποσότητας των αποβλήτων που ολοκληρώνουν τον κύκλο της διαχείρισής τους σε δημοτικό ή διαδημοτικό επίπεδο και, ταυτόχρονα, ελαχιστοποιούν την ποσότητα που πρέπει να οδηγηθεί σε περιφερειακές ή διαπεριφερειακές υποδομές για επεξεργασία ή για ταφή.
Για το λόγο αυτό τα ΤΣΔ καλούνται να παίξουν καθοριστικό ρόλο στο προσεχές μέλλον. Και η επιτυχία τους θα κριθεί, εκτός από τη διεύρυνση της προδιαλογής, από το πόσο γρήγορα και αποτελεσματικά θα πετύχουν τη δημιουργία δημοτικών υποδομών ήπιας διαχείρισης, με το μέγιστο οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό όφελος.
Το Μάιο του 2012, η ΠΡΩΣΥΝΑΤ και φορείς της Ηλιούπολης δημοσιοποίησαν πρόταση αποκεντρωμένης διαχείρισης των αποβλήτων του δήμου, δηλαδή ένα ΤΣΔ. Την πρόταση αυτή την παρουσίασαν στο δημοτικό συμβούλιο το Φλεβάρη του 2013.
Η δέσμευση της δημοτικής αρχής ήταν να επανέλθει στο ΔΣ το θέμα, σε ένα μήνα περίπου, για μια πιο οργανωμένη συζήτηση. Πέρασαν, σχεδόν, τρία χρόνια από τότε για να κατατεθεί ένα τοπικό σχέδιο διαχείρισης, αναγκαστικά πλέον.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος, αλλά και το ότι το ΤΣΔ, που προτείνεται από τη δημοτική αρχή, έχει κραυγαλέα υστέρηση, σε περιεχόμενο και ουσία, σε σχέση με την πρόταση των φορέων του 2013 και με τα όσα προβλέπει το νέο εθνικό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων (ΕΣΔΑ).
Ας δούμε ποιες είναι οι βασικές υποδομές στο μοντέλο της αποκεντρωμένης διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ), όπως καταγράφονται στην πρόταση των φορέων του 2013, αλλά και στο νέο ΕΣΔΑ (Παράρτημα:
Συνοπτικός οδηγός για τα τοπικά δημοτικά σχέδια αποκεντρωμένης διαχείρισης με έμφαση στην προδιαλογή στην πηγή), σε αντιστοίχιση με τις γεωγραφικές και πληθυσμιακές ενότητες που καλύπτει καθεμιά από αυτές.
Α. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΣΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ
1. Σύστημα κάδων
Χρειαζόμαστε ένα δίκτυο κάδων, στους οποίους θα συγκεντρώνονται, κυρίως, τα προδιαλεγμένα ανακυκλώσιμα υλικά συσκευασίας (χαρτί, μέταλλο, πλαστικό, γυαλί), που θα «σπάσει» το καθεστώς του μπλε κάδου, τα προδιαλεγμένα οργανικά υλικά, το έντυπο χαρτί και σημειακά το γυαλί. Σε ρόλο «μηχανισμού ασφαλείας» θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν οι κάδοι των σύμμεικτων, για εκείνα τα σύμμεικτα απόβλητα που δεν μπορούμε ακόμη να διαχωρίσουμε. Θα πρέπει, επίσης, να προβλεφθεί ένα σύστημα συλλογής των «πράσινων».
2. «Πράσινα σημεία»
Είναι καθαρά δημοτικές υποδομές, ένα ή περισσότερα σε κάθε δήμο, στα οποία, κατά κανόνα, συγκεντρώνονται τα λιγότερο συνηθισμένα ανακυκλώσιμα υλικά (έντυπο χαρτί, ηλ. συσκευές, λάδια, φάρμακα κλπ.), έπιπλα, ογκώδη κλπ.
3. Κέντρα ανακύκλωσης
Είναι δημοτικές ή διαδημοτικές υποδομές υποδοχής - αξιοποίησης των προδιαλεγμένων υλικών (συσκευασιών και μη), που προέρχονται, κυρίως, από το δίκτυο των ξεχωριστών κάδων. Υποκαθιστούν τα ΚΔΑΥ της ΕΕΑΑ, εξαλείφουν τις μακρινές και πολυδάπανες μεταφορές σ? αυτά και εξοικονομούν - εξασφαλίζουν πόρους στην τοπική αυτοδιοίκηση. Κατά περίπτωση, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν χώροι υποδοχής και διάθεσης και των υλικών που συγκεντρώνονται στα «πράσινα σημεία». Ο αριθμός και η δυναμικότητα αυτών των υποδομών είναι αντικείμενο των τοπικών (δημοτικών ή διαδημοτικών) σχεδίων διαχείρισης.
4. Μονάδες κομποστοποίησης οργανικών
Είναι δημοτικές ή διαδημοτικές υποδομές υποδοχής - αξιοποίησης των προδιαλεγμένων υλικών («πράσινων» και οργανικών κουζίνας), που προέρχονται, κυρίως, από το δίκτυο των ξεχωριστών κάδων και τις υπηρεσίες πρασίνου των δήμων. Συμβάλλουν στην εκτροπή από την ταφή των βιοαποδομήσιμων υλικών και εξοικονομούν - εξασφαλίζουν πόρους στην τοπική αυτοδιοίκηση. Κατά περίπτωση, μπορούν να υποδέχονται, σε ξεχωριστές γραμμές, οργανικά υλικά από τη διαδικασία διαχωρισμού των υπολειμματικών σύμμεικτων. Ο αριθμός και η δυναμικότητα αυτών των υποδομών είναι αντικείμενο των τοπικών (δημοτικών ή διαδημοτικών) σχεδίων διαχείρισης. Στους πίνακες που ακολουθούν, δίνουμε μια αίσθηση των μεγεθών των ποσοτήτων των οργανικών (προδιαλεγμένων ή από επεξεργασία σύμμεικτων).
5. Μονάδες επεξεργασίας υπολειμματικών σύμμεικτων
Είναι διαδημοτικές ή περιφερειακές υποδομές, που υποδέχονται τις διαρκώς μειούμενες ποσότητες σύμμεικτων, που δεν έχουν «περάσει» από διαδικασίες προδιαλογής. Αντιστοιχούν σε ευρύτερες γεωγραφικές - πληθυσμιακές ενότητες, που για λόγους συνεννόησης τις ονομάζουμε διαχειριστικές ενότητες (ΔΕ). Αυτό δε σημαίνει ότι διασπάται οργανωτικά και επιχειρησιακά ο ΕΔΣΝΑ. Στους πίνακες που ακολουθούν, επιχειρούμε μια πρώτη περιγραφή τους, δίνοντας ένα ενδεικτικό σενάρια με δέκα ΔΕ. Καταγράφονται, ανά δήμο και ΔΕ, τα πληθυσμιακά δεδομένα, οι ποσότητες των ΑΣΑ το 2014, οι αναμενόμενες ποσότητες των ΑΣΑ το 2020, οι ποσότητες των υπολειμματικών σύμμεικτων το 2020, καθώς (ενδεικτικά) και οι ποσότητες των οργανικών το 2020.
6. Χώροι τελικής διάθεσης υπολείμματος (ΧΥΤΥ)
Είναι περιφερειακές υποδομές, που υποδέχονται το υπόλειμμα της επεξεργασίας των υπολειμματικών σύμμεικτων. Αντιστοιχούν σε ομάδες των ΔΕ, που αναφέρονται παραπάνω. Στο ενδεικτικό σενάριο οι προτεινόμενοι νέοι ΧΥΤΥ είναι τρεις και καλύπτουν συγκεκριμένες γεωγραφικές και πληθυσμιακές ενότητες, που καταγράφονται στους πίνακες και αποτυπώνονται στους χάρτες που ακολουθούν.
Θεωρείται δεδομένο ότι η λειτουργία του ΧΥΤΑ Φυλής παύει. Οι υπολογισμοί των πινάκων γίνονται με βάση την παραδοχή ότι οι παραγόμενες ποσότητες των ΑΣΑ το 2020 θα είναι 2.000.000 εκ. τόνοι και η σύνθεσή τους αυτή της μελέτης της αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ Αττικής.
|
ΥΛΙΚΟ |
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΣΔΑ 2015 |
|
ΟΡΓΑΝΙΚΑ |
43,60% |
|
ΧΑΡΤΙ, ΧΑΡΤΟΝΙ |
28,10% |
|
ΠΛΑΣΤΙΚΑ |
13,00% |
|
ΜΕΤΑΛΛΑ |
3,30% |
|
ΓΥΑΛΙ |
3,40% |
|
ΛΟΙΠΑ |
8,60% |
|
ΣΥΝΟΛΟ |
100,00% |
Η κρισιμότητα της διασφάλισης των αναγκαίων χώρων τελικής διάθεσης
Ως προς τους στόχους για το 2020, χρησιμοποιούμε αυτούς, περίπου, που έχουν τεθεί στο ΕΣΔΑ και στην αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ Αττικής.
Η εξαετία 2015-2020 θα είναι περίοδος σταδιακής μείωσης των ποσοστών διάθεσης, από το 90% του 2014, στο 24% του τέλους του 2020.
Αν υποθέσουμε ότι η μείωση επέρχεται με έναν ομοιόμορφο τρόπο (μείωση, κάθε χρόνο, κατά 11% των σημερινών ποσοτήτων, δηλαδή κατά 220.000 τόνους), στην περίοδο αυτή θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν τεράστιες ανάγκες σε χώρους τελικής διάθεσης.
Με δεδομένη την επικείμενη εξάντληση του ΧΥΤΑ Φυλής, χρειάζεται να δούμε όχι μόνο τις μελλοντικές ανάγκες (μετά το 2020), αλλά και τις ανάγκες της μεταβατικής περιόδου (από την εξάντληση της Φυλής, μέχρι το τέλος του 2020).
Οι στόχοι για το 2020, η ποσοτική και ποσοστιαία αποτύπωση του ισοζυγίου των ΑΣΑ το 2020, καθώς και οι ανάγκες σε χώρους τελικής διάθεσης (2015-2020) αποτυπώνονται στους επόμενους δυο πίνακες.
Ακολουθούν οι πίνακες και τα γραφήματα για τις διαχειριστικές ενότητες και τις ενότητες με κοινούς ΧΥΤΥ.
Στόχοι και ισοζύγιο διαχείρισης των ΑΣΑ (t) στην περιφέρεια Αττικής (έτος 2020) Β. Η ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΤΣΔ ΜΕ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΕΣΔΑ) Ο έλεγχος της συμβατότητας του ΤΣΔ του δήμου Ηλιούπολης με το νέο εθνικό σχέδιο - ΕΔΣΑ οφείλει να γίνει σε δύο τομείς: α) στους στόχους για το έτος 2020 β) στο βαθμό της ενσωμάτωσης της λογικής της αποκεντρωμένης διαχείρισης και στις προβλεπόμενες δράσεις - υποδομές. Ι. ΣΤΟΧΟΙ ΓΙΑ ΤΟ 2020 διαδικασία ΕΣΔΑ ΠΕΣΔΑ ΤΣΔ ΠΡΩΣΥΝΑΤ προδιαλογή ανακυκλώσιμων υλικών συσκευασίας 65% 80% 61% 70% προδιαλογή οργανικών 40% 40% 31% 40% συνολική προδιαλογή υλικών 50% 53% 49% 53% ανάκτηση από επεξεργασία σύμμεικτων 24% 25% ; 23% τελική διάθεση - ταφή 26% 22% ; 24% ΙΙ. ΔΡΑΣΕΙΣ - ΥΠΟΔΟΜΕΣ Στον πίνακα που ακολουθεί αντιπαραβάλλονται οι δράσεις και οι υποδομές που προβλέπει το ΕΣΔΑ και η πρόταση των φορέων με αυτές του προτεινόμενου τοπικού σχεδίου διαχείρισης. ΕΣΔΑ ΤΣΔ Δράσεις δημόσιας διαβούλευσης και κοινωνικής συμμετοχής στο σχεδιασμό και την εφαρμογή του τοπικού σχεδίου διαχείρισης Τυπικές, έως ανύπαρκτες Δράσεις ενημέρωσης των πολιτών, των επαγγελματιών και των επιχειρήσεων για την πρόληψη της παραγωγής απορριμμάτων και τον τρόπο διαχείρισης των ειδικών αποβλήτων Προβλέπονται Δράσεις υποκίνησης, ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για τη διαλογή στην πηγή, την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση Προβλέπονται Δίκτυο κάδων για την προδιαλογή οργανικών υλικών Προβλέπεται περιορισμένη προδιαλογή οργανικών σε κεντρικούς κάδους (όχι γενικευμένη χρήση καφέ κάδου) Δίκτυο κάδων για την προδιαλογή ανακυκλώσιμων υλικών σε διακριτά ρεύματα, ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες σε κάθε Δήμο Δεν προβλέπονται ξεχωριστά ρεύματα για τα ανακυκλώσιμα υλικά συσκευασίας, συντηρείται ο μπλε κάδος και τα ΚΔΑΥ της ΕΕΑΑ ΕΣΔΑ ΤΣΔ Ειδική πρόβλεψη για την ξεχωριστή συλλογή των αποβλήτων κήπου (κλαδέματα κλπ) Προβλέπεται Οικιακή κομποστοποίηση Προβλέπεται Δίκτυο «πράσινων σημείων» για τη συγκέντρωση υλικών που δεν κατευθύνονται στους κάδους, όπως ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, συσσωρευτές, ελαστικά, ογκώδη αντικείμενα, τυχόν συγκεντρωμένες μεγάλες ποσότητες ανακυκλώσιμων από πολίτες, επιχειρήσεις, υπηρεσίες, σχολεία και την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης ? ανταλλαγής υλικών όπως ρουχισμού, επίπλων και παλαιών αντικειμένων κλπ Προβλέπεται η λειτουργία ενός κεντρικού σημείου (ΚΑΕΔΙΣΠ) και 8 μικρών «πράσινων σημείων» στις γειτονιές Προβλέπεται ξεχωριστή συλλογή χαρτιού και γυαλιού Ριζική αναθεώρηση της λειτουργίας των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) και επανασχεδιασμός τους, στο πλαίσιο ενιαίου κεντρικού συντονιστικού φορέα για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων. Επανεξέταση του θεσμικού πλαισίου με στόχο την βελτιστοποίηση της λειτουργίας, τη διαφάνεια και τον έλεγχο των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης σε άλλα υλικά, στο πλαίσιο ενιαίου κεντρικού συντονιστικού φορέα (με αναβάθμιση του ΕΟΑΝ). Τα έσοδα των ΣΕΔ αποτελούν δημόσιο πόρο και πρέπει να εξεταστεί ο έλεγχός τους μέσω κρατικού λογιστικού συστήματος για να αποτελέσουν επενδυτικό κονδύλι για την ανάπτυξη των συστημάτων της νέας διαχείρισης αποβλήτων. Τα άλλα ρεύματα των ανακυκλώσιμων υλικών θα εξακολουθήσουν να διαχειρίζονται με το καθεστώς των υφιστάμενων ιδιωτικών συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΕΔ) Σύστημα αποκομιδής και μεταφοράς που αφορά τα αναγκαία οχήματα, τους χώρους στάθμευσης και τους σταθμούς μεταφόρτωσης με την πρόβλεψη ότι σταδιακά θα μειώνεται η ανάγκη για μεταφόρτωση και μεταφορά σύμμεικτων απορριμμάτων Υφίσταται σύστημα αποκομιδής και μεταφοράς, με τεράστιες ελλείψεις Αντί να περιορίζεται η λειτουργία του σταθμού μεταφόρτωσης, προβλέπεται η επέκτασή του για τη μεταφορά προδιαλεγμένων οργανικών στη Φυλή Χώρος υποδοχής και διαλογής των κάδων ανακυκλώσιμων (δηλαδή, δημοτικό ΚΔΑΥ) Δεν προβλέπεται, με συνέπεια επιβάρυνση με τα κόστη μεταφοράς στα ΚΔΑΥ και απώλεια εσόδων για το δήμο ΕΣΔΑ ΤΣΔ Μονάδα διαχείρισης βιοαποβλήτων για την κομποστοποίηση των προδιαλεγμένων οργανικών, τη συσκευασία και τη διάθεση του παραγόμενου κόμποστ. Προβλέπεται η συνέχιση της λειτουργίας της δημοτικής εγκατάστασης κομποστοποίησης των πράσινων, με το καθεστώς ανάθεσης εργολαβίας στο ΤΕΙ Κρήτης, μέχρι το 2019. Ο κύριος όγκος των προδιαλεγμένων οργανικών θα μεταφέρεται, μέχρι το 2019, στο ΕΜΑΚ Φυλής, με συνέπεια επιβάρυνση με τα κόστη μεταφοράς και απώλεια εσόδων για το δήμο Μετά το 2019, προβλέπεται η λειτουργία μονάδας από το δήμο Εργαστήρια ανάκτησης ανταλλακτικών, επισκευής-ανακατασκευής υλικών Προβλέπεται η δημιουργία δικτύου επαναχρησιμοποίησης και επιδιόρθωσης, μέσω του ΚΑΕΔΙΣΠ και των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (;) Αποκεντρωμένη μονάδα μηχανικής διαλογής των σύμμεικτων, που εξακολουθούν να συλλέγονται στους πράσινους κάδους Δε γίνεται καμία αναφορά. Θεωρείται δεδομένο ότι τα σύμμεικτα του δήμου θα οδηγούνται σε κεντρικές μονάδες επεξεργασίας, τύπου ΕΜΑΚ. Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων σε επίπεδο ομάδας Δήμων Δε γίνεται καμία αναφορά Μπορεί να εξεταστεί η εγκατάσταση επεξεργασίας αδρανών και υλικών κατεδάφισης, εφόσον εξασφαλίζεται ο αναγκαίος χώρος. Η συλλογή των αποβλήτων κατασκευών & κατεδαφίσεων δεν αποτελεί υποχρέωση του Δήμου και για το λόγο αυτό η συλλογή θα μπορεί να γίνεται από εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης του ΥΠΑΠΕΝ το οποίο θα ειδοποιείται από την αρμόδια υπηρεσία καθαριότητας. Γ. ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 1. Υπάρχουν τεράστιες αποκλίσεις, ως προς την εκτίμηση των ποσοτήτων των αστικών αποβλήτων του δήμου, ανάμεσα στο ΤΣΔ και στα επίσημα στοιχεία του ΕΔΣΝΑ και των ΚΔΑΥ, για το 2014, όπως απεικονίζονται στον παρακάτω πίνακα: κατηγορία ΑΣΑ προορισμός ΕΔΣΝΑ - ΚΔΑΥ ΤΣΔ
Ενημέρωση από ΔΕΔΔΗΕ
Δευτέρα 25.11.2024 και ώρα 02.30 μ.μ.
Σάββατο 23 και Κυριακή 24.11.2024
Κυριακή 17.11.2024
Σάββατο 16.11.2024 και ώρα 03.00 μ.μ.
Σάββατο 16.11.2024 και ώρα 04.30 μ.μ.
Σάββατο 16.11.2024 και ώρα 04.30 μ.μ.
Σάββατο 16 και Κυριακή 17.11.2024 
Δείτε Επίσης: Εντός των τειχών
Δείτε τα Όλα 
