Ομιλία του Μιχάλη Σαμπατακάκη
στην Κεντρική Επιτροπή της ΔΗΜΑΡ (29.06.2013)
Θα δοκιμάσω να κατανοήσω τις βαθύτερες αιτίες.
Προτρέχοντας, νομίζω ότι και τα τρία κόμματα της κυβέρνησης λειτούργησαν κυρίως με βάση το κομματικό τους συμφέρον και όχι με βάση το συμφέρον της χώρας. Έμοιασαν έτσι με τα κόμματα τις αντιπολίτευσης.
Είμαστε βεβαίως υποχρεωμένοι να συζητάμε εκ των υστέρων. Αυτό μπορεί να κάνει τη συζήτηση ευκολότερη (δεν χρειάζεται να κάνουμε προβλέψεις, αφού γνωρίζουμε το αποτέλεσμα), όμως ταυτόχρονα κάνει τη συζήτηση πολύ λιγότερο σημαντική: Μας αποκλείει τη δυνατότητα να επέμβουμε στα γεγονότα. Τούτου δοθέντος.
Η ΝΔ που εκ των πραγμάτων είχε την πρωτοβουλία των κινήσεων και άρα και την βασική ευθύνη, φαίνεται πως είχε προσανατολιστεί σε εκλογές. Ακούστηκε μετ' επιτάσεως ότι το Μαξίμου είχε δημοσκοπήσεις που έδιναν 35% στην ΝΔ. Οι σοβαροί δημοσκόποι τις θεωρούσαν απολύτως αναξιόπιστες, αλλά το Μαξίμου έδειχνε να τις πιστεύει. Ταυτόχρονα είναι σε όλους φανερό ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κολλημένος τους τελευταίους μήνες , αφού αδυνατεί να κάνει άνοιγμα προς το ρεαλισμό και ως συνέπεια να δημιουργήσει ρεύμα, (ενώ ταυτόχρονα δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί ότι θα έχει ρεύμα σε έξι μήνες ή σε ένα χρόνο). Επιπροσθέτως είναι γνωστό ότι η ΝΔ τρέμει τις ευρωεκλογές που θα γίνουν σε ένα χρόνο: Οι ευρωεκλογές πάντα είναι δύσκολες για το μεγάλο κυβερνών κόμμα, εκφράζουν τη δυσφορία προς την κυβέρνηση και ευνοούν τη χαλαρή ψήφο. Ταυτόχρονα οι συγκεκριμένες ευρωεκλογές θα γίνουν στον ευρωπαϊκό νότο και ιδιαίτερα στην Ελλάδα με μοναδικό σύνθημα το ?Θάνατος στη Μέρκελ?, με τον Σαμαρά να απολογείται, αφού ανήκει στην ίδια πολιτική οικογένεια με αυτήν. Η ΝΔ λοιπόν τρέμει τις ευρωεκλογές. Το τυχόν πολύ κακό αποτέλεσμα θα μπορούσε να οδηγήσει σε πολιτική κρίση και στη συνέχεια σε εθνικές εκλογές, υπό κακούς όρους για τη ΝΔ. Συμπερασματικά η ΝΔ ήθελε εθνικές εκλογές πριν τις ευρωεκλογές. Και επειδή από τον Ιανουάριο η Ελλάδα θα έχει την Προεδρία στην Ε.Ε. και άρα θα είναι δύσκολο να κάνει εκλογές στο 1ο εξάμηνο του 2014, ήθελε εκλογές στο 2ο εξάμηνο του 2013. Για αυτές τις εκλογές ο Σαμαράς είχε επιλέξει καθαρόαιμο δεξιό προφίλ, ώστε να απευθυνθεί στη μεγάλη δεξαμενή των 1.500.000 ψηφοφόρων που έχει απ' τα δεξιά του (Χρυσή Αυγή και Ανεξάρτητοι Έλληνες). Εμάς ο Σαμαράς μας ήθελε ή υποταγμένους ή εκτός κυβερνητικού σχήματος, αφού ήδη είχαμε πια βοηθήσει με την αξιοπιστία μας στη πολιτική στερέωσή του και στη νομιμοποίηση της κυβερνητικής συνεργασίας των δύο φθαρμένων κομμάτων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Με απλά λόγια, ο Σαμαράς δεν μας χρειαζόταν πια και τόσο πολύ, όταν μάλιστα του φέρναμε και δυσκολίες. Το δεξιό προφίλ της ΝΔ εκφράστηκε και στο θέμα του αντιρατσιστικού νομοσχεδίου και στο θέμα της ΕΡΤ. Στο θέμα της ΕΡΤ, ο Σαμαράς θεωρούσε ότι θα κερδίσει δημοσκοπικά. Η ιστορία της ΕΡΤ είναι βεβαρημένη και ο Σαμαράς ως Μέγας Αλέξανδρος θα έλυε το γόρδιο δεσμό. Όμως η ?μαύρη οθόνη? αποδείχθηκε μπούμερανγκ. Τελικά τις εκλογές τις απαγόρευσε η Μέρκελ και ο Σαμαράς αναδιπλώθηκε.
Μόνο δύο λόγια για το ΠΑΣΟΚ, αφού για αυτό οι βαθύτερες αιτίες είναι διαφανείς. Όλοι περιμένουν ένα 5 με 6% σε εκλογές. Όμως το ΠΑΣΟΚ με 5-6% δεν υπάρχει. Τα στελέχη του ενδιαφέρονται για ένα μεγάλο κόμμα που θα νέμεται την εξουσία. Συμπέρασμα: το ΠΑΣΟΚ τρέμει τις εκλογές και μπαίνει σε οποιαδήποτε κυβέρνηση για να μην γίνουν.
Και τέλος η ΔΗΜΑΡ. Τους τελευταίους μήνες υπήρχε κάποια δημοσκοπική κάμψη, και στο ποσοστό του κόμματος και στη δημοφιλία του Πρόεδρου. Η δεξιά στροφή του Σαμαρά και φυσικά το Μνημόνιο, πίεζαν την ΔΗΜΑΡ. Στα γεγονότα της ΕΡΤ εάν θέλαμε να αποτρέψουμε το κλείσιμο, μπορούσαμε αμέσως μετά την πρώτη μας ενημέρωση και πριν το κλείσιμο, να δηλώσουμε δημόσια, ότι αν την κλείσει, φεύγουμε από την κυβέρνηση. Είναι πιθανό ότι ο Σαμαράς δεν θα την έκλεινε. Όμως δεν το κάναμε. Έτσι έπαιξαν από τη μεριά μας δυο αντιφατικά σενάρια ταυτόχρονα. Το ένα ήταν η ψευδαίσθηση ότι ο Σαμαράς θα υποχωρήσει και μείς θα κερδίσουμε, κάτι που απεδείχθη ότι ήταν λάθος εκτίμηση. Το άλλο σενάριο ήταν να αφεθεί ο Σαμαράς να κάνει το μεγάλο λάθος και ως συνέπεια αυτού να αποδεσμευτούμε κερδισμένοι (και με αυτό το προφίλ να πάμε σε πιθανές εκλογές). Γιαυτό και υπερεπενδύσαμε στο θέμα (που δεν ήταν για εμάς το καλύτερο πεδίο σύγκρουσης). Εγκλωβιστήκαμε, τα παίξαμε όλα για όλα, ενώ μάλλον δεν είχαμε γερά χαρτιά και χάσαμε. Οι στόχοι μας για ανάκληση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου και της Υπουργικής Απόφασης για την ΕΡΤ απέτυχαν, έσπασε η κοινή γραμμή με το ΠΑΣΟΚ, έχουμε τον κίνδυνο της μειωμένης αξιοπιστίας, δημοσκοπικά πέφτουμε και έχουμε πρόβλημα συμμαχιών με τους πάντες. Έχουμε να διαβούμε έρημο, αλλά θα αντέξουμε, αν κατανοήσουμε το πρόβλημα.
Εκτός από την ΔΗΜΑΡ έχασε και η χώρα. Η νέα κυβέρνηση θα είναι φτωχή χωρίς την ΔΗΜΑΡ. Κερδισμένοι είναι (εμμέσως) ο Τσίπρας, αφού προκλήθηκε κυβερνητική κρίση, έφυγε ένα κόμμα από την κυβέρνηση και η νέα κυβέρνηση θα πιέσει την κοινωνία περισσότερο, αλλά στους κερδισμένους είναι και ο Σαμαράς ως αποφασιστικός ηγέτης. Κυρίως όμως έχουμε στροφή προς τα δεξιά.
Ο μεγάλος μας κίνδυνος είναι το κενό στρατηγικής, που σημαίνει και απροσδιοριστία του σημερινού μας ρόλου (και μάλιστα σε περίοδο που η πολιτική ζωή της χώρας θυμίζει ?πολεμικό τοπίο? και είναι πιθανές εκλογές).
Αυτό σημαίνει και πρόβλημα για την Αριστερά: Η ΔΗΜΑΡ διαχέει τον ρόλο της, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί εγγενώς να παίξει αυτό το ρόλο. Έχουμε στροφή της κοινωνίας και της πολιτικής προς τα δεξιά, συμπίεση του μεσαίου χώρου και ενίσχυση των άκρων. Όλα αυτά μαζί είναι πρόβλημα για τη χώρα.
Και ενώ βεβαίως το πρόβλημα αυτό αναπτύχθηκε στο έδαφος της οικονομικής κρίσης, η προσπάθεια αντιμετώπισής του, που ταυτόχρονα είναι και προσπάθεια αντιμετώπισης της κρίσης, δεν μπορεί πάρα εδράζεται στο χαρακτήρα του κυβερνητικού σχήματος. Η κυβερνητική πρόταση της ΔΗΜΑΡ πρέπει να μετατοπίζει το κέντρο βάρους στο μεσαίο χώρο, να περιλαμβάνει τα φιλοευρωπαϊκά κόμματα, αλλά χωρίς την ηγεμονία του Σαμαρά.
Μέχρι να ξαναβρούμε το δρόμο μας, το κενό στρατηγικής θα εντείνει τις διαφωνίες στο εσωτερικό της ΔΗΜΑΡ. Η πρώτη γραμμή άμυνας που πρέπει να έχουμε είναι να μετατρέψουμε αυτό το μειονέκτημα των διαφωνιών σε πλεονέκτημα. Να ξαναανακαλύψουμε μια παλιά ωραία ιδέα της Ανανεωτικής Αριστεράς: ότι δηλαδή ο πλούτος των απόψεων, φυσικά μέσα στα όρια των ιδεών για τη Δημοκρατία και την Ευρώπη, μπορεί να οδηγεί σε δημιουργικότητα, ζωντάνια και ελκτικότητα, συσπειρώνοντας ευρύτερο φάσμα σκεπτόμενων ανθρώπων. Αυτός είναι ο πρωταρχικός τρόπος επιβίωσης σε εκλογές: Η ΔΗΜΑΡ να είναι η ελπίδα, για διαφορετικούς ανθρώπους. Να ξανα αποκτησει ζωτικό χώρο, που σε αυτή τη φάση έχει πληγεί.
Θα τα καταφέρουμε.
Το ξέρουμε από τα 45 χρόνια της Ανανεωτικής Αριστεράς.
