Πολλά προβλήματα έχουν δημιουργηθεί, σε σχέση με Δάνεια σε συνάλλαγμα και ιδίως σε ελβετικό φράγκο (CHF), είτε πρόκειται για στεγαστικά ή επιχειρηματικά δάνεια, που είναι και τα συνηθέστερα είτε για καταναλωτικά.
80.000 δανειολήπτες εχουν εγκλωβιστει σε αυτά!
Οι δανειολήπτες οδηγήθηκαν στη σύναψη τέτοιων δανείων συχνά κατόπιν παρότρυνσης των ίδιων των πιστωτικών ιδρυμάτων, που παρουσίαζαν συμφέρουσα τη σύναψή τους, λόγω της πιθανής επίτευξης χαμηλότερου επιτοκίου, καθώς αυτό θα συνδεόταν με το νόμισμα του δανείου και θα είχε ως συνέπεια, με δεδομένη και την τότε ισχυρή θέση του ευρώ, τον καθορισμό μικρότερης τοκοχρεολυτικής δόσης, τρέχουσας και μη.
Όντως, όσο το ευρώ υπερίσχυε συναλλαγματικά έναντι του ελβετικού φράγκου, η λειτουργία του δανείου φαινόταν ιδιαίτερα ευνοϊκή για τον δανειολήπτη, ο οποίος αναδεικνυόταν κερδισμένος από την επίτευξη χαμηλού επιτοκίου.
Στην πορεία, όμως και ιδίως μετα το 2011, η ισοτιμία ανάμεσα στα δύο νομίσματα, ευρω και ελβετικο φραγκο, έβαινε διαρκώς μειούμενη, καθώς συνεχως υποτιμούνταν το ευρώ έναντι του ελβετικού φράγκου, με αποτέλεσμα η μηνιαία δόση σε ευρώ να αυξάνεται τόσο, ώστε ακόμα και μετά από αρκετά έτη συνεπών καταβολών, το οφειλόμενο ποσό σε ελβετικά φράγκα να αντιστοιχει σε ποσό ίδιο ή ακόμα και μεγαλύτερο από το αρχικώς αναληφθέν!
Πολλοί δανειολήπτες προσέφυγαν στα Δικαστήρια. Αυτά έκριναν πως οι σχετικές συμβάσεις δανείου σε ελβετικό φράγκο και ιδίως ο σχετικός ως άνω όρος σύμφωνα με τον οποίο το δάνειο θα έπρεπε να επιστραφεί, στα πλαίσια της καταβολής των τοκοχρεολυτικών δόσεών του, είτε στο νόμισμα της χορήγησης, είτε σε Ευρώ, με βάση την τρέχουσα τιμή πώλησης του νομίσματος χορήγησης την ημέρα της καταβολής, τυγχάνει άκυρος ως καταχρηστικός και καταπλεονεκτικός, καθώς είναι αντίθετος στις διατάξεις του ν. 2251/1994 περί προστασίας των καταναλωτών και του άρθρου 4 παρ. 2 της οδηγίας 93/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 5.4.1993 «σχετικά με τις ρήτρες που συνάπτονται με τους καταναλωτές», καθώς συνήθως δεν ήταν αντικείμενο ελεύθερης διαπραγμάτευσης μεταξύ Τράπεζας και δανειολήπτη και ίσως δεν έγινε κατανοητός από τον τελευταίο, αφού δεν αναλύονταν, κατά τον χρόνο σύναψης της σύμβασης, από το πιστωτικό ίδρυμα και τους προστηθέντες και υπαλλήλους αυτού οι ενδεχόμενες συνέπειές του, ειδικά οι επαχθείς, σε περίπτωση μεταβολής της ισοτιμίας μεταξύ του ευρώ και του ελβετικού φράγκου, επιρρίπτοντας στον δανειολήπτη τον συναλλαγματικό κίνδυνο (Ι. Βαονάκης).
Σχετικές δικαστικές αποφάσεις οι: Εφ.Πειρ 711/2011 ΔΕΕ 2012.356 ΜΠΡοδ 58/2015, ΜΠΚοζ 342/2014, καθώς και η Πολ.Πρωτ.Ξάνθης 23/2014 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, που διευκρινίζει πως οι δυσμενείς οικονομικές συνέπειες και επιβαρύνσεις που ενδεχομένως προκύψουν από έναν ασαφή, αλλά σημαντικό όρο του δανείου, πρέπει να είναι ευκρινείς και κατανοητές εξαρχής από τον μέσο καταναλωτή, ο οποίος δεν διαθέτει εξειδικευμένες νομικές ή οικονομικές γνώσεις.
Θα μπορούσε, επομένως, ο δανειολήπτης να κινηθεί δικαστικώς, είτε με αγωγή έχουσα στόχο να κριθεί άκυρος ο σχετικός όρος, ως καταχρηστικός είτε με ανακοπή στο στάδιο της αναγκαστικής εκτέλεσης, με την παράλληλη άσκηση ασφαλιστικών μέτρων, όπου αυτό απαιτείται.
Επειδή, όμως, το θέμα έχει λάβει κοινωνικές διαστάσεις και δεν δύνανται όλοι οι πληττόμενοι να προσφύγουν στα δικαστήρια, η Πολιτεία οφείλει να παρεμβεί! Οι Κυβερνήσεις του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και της ΝΔ εγκατέλειψαν πλήρως τους δανειολήπτες τόσα χρόνια, ενώ όψιμα η ΝΔ αποφάσισε, λίαν προεκλογικώς, να εξαγγείλει ότι τα κυμαινόμενα επιτόκια των στεγαστικών δανείων παγώνουν για ένα χρόνο οι τράπεζες, προκειμένου να μην δημιουργηθούν νέα «κόκκινα» δάνεια και ότι τα στεγαστικά δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου, αλλά και αυτά σε ελβετικό φράγκο, θα μετατραπούν σε σταθερού επιτοκίου για 12 μήνες, ενώ οι τράπεζες θα πάρουν ως ημερομηνία αναφοράς το euribor της 31ης Μαρτίου. Ωστόσο, το μέτρο θα αφορά μόνο ενήμερα στεγαστικά δάνεια καθώς έχει χαρακτήρα επιβράβευσης των συνεπών δανειοληπτών, και όχι, δάνεια με υποθήκη πρώτη κατοικία, μικρά επιχειρηματικά άλλα και όσα χορηγηθούν στη συνέχεια. Η πλειοψηφία των οφειλετών δανείων σε ελβετικό φράγκο δεν μπορούν να φανούν συνεπείς στις μηνιαίες δόσεις τους, λόγω της διακύμανσης της ισοτιμίας μεταξύ των δύο νομισμάτων, ευρώ και ελβετικό φράγκο και τη μεγάλη αύξηση της δόσης.
Το ΠΑΣΟΚ κατέθεσε από καιρό προτάσεις για τους δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο, που δεν έγιναν δεκτές από την Κυβέρνηση της ΝΔ, εις βάρος των δανειοληπτών και είναι οι εξής:
Πρέπει να υιοθετηθεί βιώσιμη λύση που θα απεγκλωβίσει 80.000 συνεπείς -ως επί το πλείστον- δανειολήπτες, οι οποίοι, ξαφνικά, απειλούνται με απώλεια της 1ης κατοικίας τους.
Η λύση προβλέπει κατανομή του συναλλαγματικού κινδύνου μεταξύ δανειολήπτη (1/3) και πιστωτικού ιδρύματος (2/3) από την αλλαγή της ισοτιμίας ευρώ-ελβετικού φράγκου. Αναδρομική εφαρμογή της κατανομής αυτής από τη στιγμή της υπέρβασης της ισοτιμίας στο 1,4.
Με βάση την πρόταση του ΠΑΣΟΚ, οι δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο θα πληρώσουν τελικά μόνο 15% περισσότερα από ότι αν λάμβαναν το ίδιο ποσό δανείου σε ευρώ.
Πρέπει δε να ερευνηθεί η δυνατότητα, με νομοθετική ρύθμιση, υπολογισμού της μηνιαίας τοκοχρεωλυτικης δόσης των δανείων με την ισοτιμία της ημερομηνίας σύναψης του δανείου και όχι με την τρέχουσα ισοτιμία.
Πρέπει να τονίσουμε, ότι η βιώσιμη ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους, η προστασία της κύριας κατοικίας, η πραγματική δεύτερη ευκαιρία και μια λύση αξιοπρέπειας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις και η αποφυγή αφελληνισμού της επιχειρηματικότητας αποτελούν βασική πολιτική προτεραιότητα του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Νίκου Ανδρουλάκη και κυρίαρχες προγραμματικές θέσεις, ενόψει των εκλογών της 21ης Μαϊου.
*Θεοδώρα (Δώρα) Παπαδάκη
Δικηγόρος ΑΠ, DEA, DEE
Υπ. Βουλευτής ΠΑΣΟΚ Νοτίου τομέα Αθηνών Β-3
