«Απόψε χτυπούνε τις γυναίκες»
Για τη Μακρόνησο έχουν γραφτεί και ακουστεί πολλά. Κυρίως για τους άντρες πολίτες ή στρατιώτες. Λίγοι όμως φαίνεται γνωρίζουν πως στο κολαστήρι αυτό πάτησαν το πόδι τους και εξόριστες γυναίκες. Και το λέω αυτό, γιατί με ευκαιρία τις συναυλίες του Μίκη Θεοδωράκη στη Μακρόνησο, είχα διαβάσει τότε στον «Ταχυδρόμο» (τεύχος 184) ένα άρθρο του Ζακ Σαμουήλ με τίτλο «Αυτόπτης Μάρτυρας» και είχα μείνει με το στόμα ανοιχτό, διαβάζοντας τη λεζάντα μιας φωτογραφίας που έλεγε:
Όπως ξέρουν όλοι, η Μακρόνησος δεν ήταν ένας απλός τόπος εξορίας. Ήταν ένα οργανωμένο σύστημα εξόντωσης των αντιφρονούντων αριστερών και κυρίως των κομμουνιστών. Ήταν μια μελετημένη καταπιεστική και ψυχολογική μάχη που δινόταν καθημερινά ενάντια στη συνείδηση και αξιοπρέπεια όλων μας, ενάντια στην αντοχή του ανθρώπου.
Τα δύσκολα εκείνα χρόνια της συμφοράς και των διωγμών βρέθηκαν μερικοί έξυπνοι εγκέφαλοι που συνέλαβαν την ιδέα κάτω από τα φώτα και τις οδηγίες Άγγλων και Αμερικάνων να δημιουργήσουν ένα σύστημα «Αναμόρφωσης» για όλα τ' αγύριστα κεφάλια της αριστεράς, προκειμένου ν' αναβαπτιστούν και ν' αλλάξουν τα φρονήματά τους, τις ιδέες τους, τα ιδανικά τους. Να γίνουν άλλοι άνθρωποι. Να γίνουν εθνικόφρονες!
-Εξόριστες γυναίκες στο αναμορφωτήριο του Α' Τάγματος, Άνοιξη 1950, (ΑΣΚΙ/Φωτογραφικό Αρχείο Νίκου Μάργαρη)