13 ΚΑΙ 14 ΔΕΚΕΜΒΡΗ 1944.
ΙΣΧΥΡΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΛΑΣ ΣΤΑ ΠΑΡΑΠΗΓΜΑΤΑ.
Η XIII ΜΕΡΑΡΧΙΑ ΕΠΙΤΙΘΕΤΑΙ ΣΕ ΑΓΓΛΙΚΟ ΠΡΟΓΕΦΥΡΩΜΑ ΣΤΟ ΜΟΣΧΑΤΟ. ΑΓΩΝΑΣ ΘΕΣΕΩΝ ΣΤΟΥ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ.
του Ορέστη Μακρή (Γιάννη),
καπετάνιου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Αθήνας
«Η Λευτεριά είναι γυμνή
Η Λευτεριά η Δεκεμβριανή
είναι αλλιώτικη θεά
ξέμπλεκα έχει τα μαλλιά
και πρόσωπο μαινάδας».
Γ. Σιδέρης
Στις 4 το πρωί της 13.12.44 εκδηλώθηκε αποφασιστική επίθεση της II ταξιαρχίας από Αμπελόκηπους, ενάντια στην 23ηταξιαρχία των Άγγλων στο παλιό 1ο Σύνταγμα, στη λεωφόρο Κηφισίας. Πιάστηκαν αιχμάλωτοι πολλοί Άγγλοι. Οι Ελασίτες έφτασαν 30 μέτρα απ’ τα κανόνια των Άγγλων.
Την ίδια ώρα η I ταξιαρχία μας, έκανε επίθεση-σφήνα απ’ τα Κουπόνια προς τα Ιλίσια, σε μια προσπάθεια να κόψει τις δυνάμεις του Τσακαλώτου απ’ το κέντρο της Αθήνας. Τελικά δεν κατόρθωσε ο ΕΛΑΣ να επιτύχει αυτόν τον αντικειμενικό του σκοπό.
Την επομένη τα ξημερώματα τμήματα της XIII μεραρχίας, που είχε φτάσει στα παράλια της περιοχής Αττικής, επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά στο προγεφύρωμα του Μοσχάτου και συνέλαβαν 120 Άγγλους και Ινδούς αιχμαλώτους. Και ενώ ο Σκόμπυ ήταν έτοιμος να τα «μαζέψει» για το Φάληρο, μένει και περιμένει τις ενισχύσεις που έχουν αρχίσει να αποβιβάζονται και να μπαίνουν αμέσως στη μάχη.
Η διοίκηση της I ταξιαρχίας μας ανησυχεί απ’ τις μαζικές αποβάσεις των Άγγλων στο Φάληρο.
Το πρωί της 13 Δεκέμβρη καλεί το Γύλο, για να αναλάβει άλλους τομείς επιχειρήσεων. Μένω πάλι μόνος στη διοίκηση του Β' συγκροτήματος με την εντολή:
1. Να διατηρήσουμε με κάθε θυσία τις θέσεις μας γύρω απ’ τους στρατώνες του Μακρυγιάννη.
2. Να ενισχύσουμε το λόφο του Φιλοπάππου.
3. Να διατηρήσουμε κλειστή τη λεωφόρο Συγγρού για τους Άγγλους.
Η γραμματέας της 5ης αχτίδας εγκαθίσταται μόνιμα στο Σ.Δ. του συγκροτήματος και ουσιαστικά εκτελεί χρέη καπετάνιου, μια και εγώ έχω αναλάβει τη στρατιωτική διοίκηση των τμημάτων μας.
Ενόψει σκληρών αμυντικών μαχών προβαίνουμε σε ανακατανομή των δυνάμεών μας ως εξής:
1. Το Ιο τάγμα (Νέα Σμύρνη), με διοίκηση το Μιχάλη Παναγιωτίδη και τον Τριαντάφυλλο, δύναμη 300 ανδρών, Θα παραμείνει στη δυτική πλευρά των στρατώνων.
2. Το ΙΙο τάγμα (Καλλιθέας), με διοικητή το Μήτια μαζί με τους Πειραιώτες και δύναμη 400 ανδρών, θα παραμείνουν στη μεσημβρινή πλευρά των στρατώνων.
3. Το ΙΙΙο τάγμα (Νέα Σφαγεία), με διοικητή τον Παναγιώτη Σαμπλίδη, μαζί με το τάγμα της Κορίνθου, συνολικής δύναμης 500ανδρών, θα παραμείνουν στην ανατολική περιοχή των στρατώνων, από την οδό Μακρυγιάννη μέχρι και τη λεωφόρο Συγγρού.
4. Ένας λόχος από το τάγμα της Κορίνθου, δύναμης 100 ανδρών μεταφέρεται στο λόφο Φιλοπάππου για ενίσχυση των δυο διμοιριών που βρίσκονται εκεί.
5. Οι 80 μαχητές του Λάμπη, που είχαν πάρει μέρος στη διείσδυση της Πλάκας, μαζί με άλλους 100 περίπου μαχητές που έχει συγκεντρώσει στην Ελβιέλα η Κομματική Οργάνωση, αναλαμβάνουν να κρατήσουν κλειστή τη λεωφόρο Συγγρού για τους Άγγλους απ’ το Ιωσηφόγλειο της Νέας Σμύρνης ως το Κουκάκι με τις κύριες δυνάμεις τους στη γέφυρα του Κουκακίου. Μαζί τους έχουν και μια ομάδα δυναμιτιστών της Κορίνθου, που τοποθετούν νάρκες και δυναμίτες στη λεωφόρο και στη γέφυρα του Κουκακίου.
6. Ελαφρές δυνάμεις (ελεύθεροι σκοπευτές) και των τριών Ταγμάτων του 1ου Συντάγματος έχουν μείνει στη Γλυφάδα, Φάληρο και Τζιτζιφιές για να παρενοχλούν τα προγεφυρώματα των Άγγλων.
Απ’ το πρωί, όσο πραγματοποιούνται οι μετακινήσεις των τμημάτων μας, ο εχθρός κάνει προσπάθειες για αντεπίθεση που αποκρούεται με ευκολία στη γένεσή της απ’ τις δυνάμεις περίσφιγξης του στρατώνα. Αυτές οι επιθέσεις τους καταλήγουν σε ανταλλαγή πυρών, χωρίς καμιά άλλη συνέπεια.
Το απόγευμα, τέσσερα τανκς απ’ τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, στο ύψος του θεάτρου Ηρώδου Αττικού, παρενοχλούν με πυρά τις δυνάμεις μας στο λόφο του Φιλοπάππου. Σύγχρονα τρία αεροπλάνα ρίχνουν ρουκέτες κι απ’ την Ακρόπολη, τα πολυβόλα των Άγγλων στρέφονται προς το λόφο με συνεχείς ριπές.
Οι Ελασίτες μας είναι καλά οχυρωμένοι σε πρόχειρα ορύγματα και απαντούν έχοντας ελάχιστες απώλειες. Ένας όλμος του λόχου των Κορινθίων κάνει καλή δουλειά. Υποχρεώνει τα τανκς να απομακρυνθούν.
Έτσι με το σούρουπο σταματάει εντελώς κάθε επιθετική ενέργεια κι απ’ τις δυο μεριές. Το αγγλικό πεζικό δεν εμφανίζεται ακόμη.
Όμως αυτή η απογευματινή τους ενέργεια προδίνει. ότι τους ενδιαφέρει πολύ ο λόφος του Φιλοπάππου. Και πράγματι, όποιος κατέχει το λόφο, είναι κύριος των περιοχών Γαργαρέττας - Κουκάκι.
Ο εχθρός προετοιμάζεται για επίθεση με τις δυνάμεις που περιμένει απ’ τις αποβάσεις των πλοίων. Και σίγουρα η πρώτη του ενέργεια θα είναι εναντίον του λόφου Φιλοπάππου, για να μας πλαγιοβάλει.
Μ’ αυτές τις σκέψεις μέσα στη νύχτα στέλνω διαταγή να ενισχυθεί ο λόφος με έναν ακόμη λόχο των Κορινθίων.
Απ’ την ταξιαρχία δεν έχω διαταγές για επιθετικές επιχειρήσεις. Αντίθετα μου στέλνουν οδηγίες για οργάνωση αμυντικού αγώνα και για σκληρή αντίσταση. Πρέπει να κρατήσουμε τις θέσεις μας πάση θυσία, χωρίς καμιά υποχώρηση.
Η Κομματική Οργάνωση έχει κινητοποιήσει μάζες λαού, που δουλεύουν μέρα-νύχτα με βάρδιες. Εθελοντές πεινασμένοι και ταλαιπωρημένοι φτιάχνουν οδοφράγματα πίσω απ’ τις γραμμές μας, για να εμποδίσουν την προέλαση των τανκς. Η παραγωγή μπουκαλιών με βενζίνη έχει «βιομηχανοποιηθεί» απ’ τους Επονίτες και διαθέτουμε αρκετές ποσότητες απ’ το νέο αντιαρματικό μας όπλο.
Τρία προβλήματα δεν μπορέσαμε να λύσουμε: την πείνα, το κρύο και τον ύπνο. Τα ξεπερνάμε με το τραγούδι και τα καλαμπούρια που δίνουν και παίρνουν.
Στις 14 Δεκέμβρη, η Κ.Ε του ΕΛΑΣ στέλνει ραδιοτηλεγραφήματα προς τις Κομματικές Οργανώσεις όλης της Ελλάδας, που αναφέρει:
«Τμήματά μας αιφνιδίασαν αποβιβασθέντες Άγγλους στο Φάληρο-Μοσχάτο. Διοικητήριο αγγλικού συντάγματος, μεγάλο εργοστάσιο με στρατωνισμένους και γκαράζ αυτοκινήτων, ανατινάχτηκαν στον αέρα. Πολυάριθμοι νεκροί και τραυματίες Άγγλοι. Συλλάβαμε 120 Άγγλους αιχμαλώτους, πήραμε πολλά όπλα, πυρομαχικά και άλλα εφόδια. Σήμερα ολόκληρη μέρα αγγλικό πυροβολικό, αεροπορία,βομβάρδισαν σφοδρά θέσεις μας και άμαχο πληθυσμό. Πολλά θύματα κυρίως αμάχων. Λαός Αθήνας -Πειραιά μαστίζεται πείνα. Ενεργήσατε πανελλαδικό έρανο ενίσχυσιν ΕΛΑΣ και λαού πρωτεύουσας".
14.12.44
Γέρος (Γιώργης Σιάντος).
Πραγματικά όλη τη μέρα της 14 Δεκέμβρη δεχόμαστε οβίδες από τα πυροβόλα του στόλου, από ομαδικούς όλμους απ’ την Ακρόπολη, ρουκέτες από τρία αεροπλάνα και βολές απ’ τα πυροβόλα των 15 «Σέρμαν».
Οι Άγγλοι περιμένουν τις νέες δυνάμεις τους απ’ τις αποβάσεις για να εξαπολύσουν ισχυρή επίθεση ενάντια μας. Για την ώρα αντιμετωπίζουμε μόνο τα 15 τανκς, την Ακρόπολη και τους έγκλειστους χωροφύλακες με μικρές δυνάμεις πεζικού των Άγγλων.
