του Περικλή Δ.Καπετανόπουλου
ιστορικού-δημοσιογράφου
Πριν από 74 χρόνια στην καρδιά του Βερολίνου ο στρατηγός Κουζνετσόφ, διοικητής της 3ης στρατιάς του Κόκκινου Στρατού αναγγέλλει τηλεφωνικά στον στρατάρχη Ζούκοφ : «Στο Ράϊχσταγκ κυματίζει η κόκκινη σημαία! Ζήτω, σύντροφε στρατάρχη!»1
Ήταν 30 Απριλίου 1945. Την 1η Μαΐου του 1945 ανακοινώθηκε πως ο Χίτλερ αυτοκτόνησε. Στις 2 Μαΐου και ώρα 3 το μεσημέρι, τα γερμανικά στρατεύματα σταμάτησαν κάθε αντίσταση. Το Βερολίνο είχε πέσει.
Ο κυματισμός της σημαίας της Νίκης πάνω στο σύμβολο του γερμανικού φασισμού σήμαινε ουσιαστικά το τέλος του πολέμου στην Ευρώπη. Η κατάληψη του Βερολίνου από τους Σοβιετικούς, αποκάλυψε, με αδιαμφισβήτητο τρόπο, τον πραγματικό νικητή του Β.Π.Π.
Η ιστορική νίκη ενάντια στην πολεμική γερμανική μηχανή, ήταν νίκη του σοβιετικού κράτους που κατορθώθηκε χάρη στις τεράστιες θυσίες του σοβιετικού λαού και στρατού.
Η συμβολή των κομμουνιστών
Ο αγώνας ενάντια στον φασίστα εισβολέα οργανώθηκε και καθοδηγήθηκε, από την πρώτη μέρα, από την πολιτική δύναμη που είχε την εξουσία εκείνη την εποχή στη Ρωσία και στις άλλες Δημοκρατίες της Σοβιετικής Ένωσης, το Κομμουνιστικό Κόμμα και την Κομσομόλ, τόσο στο μέτωπο όσο και στα μετόπισθεν και ιδιαίτερα στην γραμμή παραγωγής.
Πάνω από 3.000.000 κομμουνιστές και κομσομόλοι κατετάγησαν, με αποφάσεις των συλλογικών τους οργάνων, στο Στρατό και το Ναυτικό τους πρώτους μήνες του πολέμου.
Τον Απρίλιο του 1945, το 60% των μελών του Κ.Κ.Σ.Ε υπηρετούσε στις Σοβιετικές Ένοπλες Δυνάμεις, ήτοι 3.325.000 άνδρες και γυναίκες. Έως το 1945 είχαν δώσει τη ζωή τους περίπου 3.000.000 κομμουνιστές και κομμουνίστριες στο μέτωπο. 2
Το Κομμουνιστικό Κόμμα πήρε την υπόθεση του πολέμου στα χέρια του. Στους πρώτους μήνες του πολέμου έστειλε στο μέτωπο 500 γραμματείς κεντρικών επιτροπών, 270 στελέχη του μηχανισμού της κεντρικής επιτροπής, 1265 στελέχη περιφερειακών επιτροπών.
Ο ηρωισμός των κομμουνιστών στο μέτωπο ήταν απαράμιλλος. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι το 74% όσων τιμήθηκαν με τον τίτλο του «Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης» ήταν μέλη του Κ.Κ.Σ.Ε και της Κομσομόλ.
Αναγνωρίζοντας τον καθοριστικό και κινητήριο ρόλο του Κομμουνιστικού κόμματος, ο διοικητής των γερμανικών στρατευμάτων του «Βορρά» στρατηγός Γ.Φρήσερ, έγραψε στα απομνημονεύματά του: «Ο σοβιετικός στρατιώτης πολεμούσε για τις πολιτικές του ιδέες. Αυτό ήταν το βασικό χαρακτηριστικό όλου του Κόκκινου Στρατού και ιδιαίτερα των νεαρών στρατιωτών». 2α
Στα μετόπισθεν του εχθρού τώρα, οι παράνομες οργανώσεις του Κομμουνιστικού Κόμματος και της Κομσομόλ, οργάνωσαν με την βοήθεια του τοπικού πληθυσμού παρτιζάνικα τμήματα, τα οποία έφτασαν να αριθμούν 1.000.000 μαχητές σε Λευκορωσία, Ουκρανία και Δυτική Ρωσία.
Η ιδεολογική προπαρασκευή των μαχητών
Πριν από τη τελική μάχη του Βερολίνου πραγματοποιήθηκε σοβαρή ιδεολογική προετοιμασία σε κάθε μονάδα του Κόκκινου Στρατού, με ευθύνη των πολιτικών επιτρόπων και των κομματικών οργανώσεων.
Αυξήθηκαν οι εγγραφές νέων μελών στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Κάθε κομμουνιστής και κομσομόλος, κλήθηκε να γίνει παράδειγμα για τους υπόλοιπους μαχητές στην τελική αποφασιστική μάχη για την συντριβή του Φασισμού.3
Παράλληλα από την πολιτική υπηρεσία του Μετώπου, με τις έγκαιρες υποδείξεις της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος, έγινε συστηματική και επίμονη διαφώτιση στα τμήματα του Κόκκινου Στρατού, για την συμπεριφορά τους απέναντι στον άμαχο γερμανικό πληθυσμό, ο οποίος βίωνε όλα τα δεινά του πολέμου.
Διότι όπως μπορεί κανείς και σήμερα να υποθέσει, δεν θα ήταν δύσκολο να εκδηλωθούν φαινόμενα εκδίκησης από στρατιώτες που οι οικογένειες τους δολοφονήθηκαν, τα σπίτια τους κάηκαν, τα χωριά και οι πόλεις τους καταστράφηκαν, και γνώρισαν κάθε είδους κτηνωδία και βαναυσότητα από τις ορδές των χιτλερικών στρατευμάτων που εισέβαλαν στο έδαφος της πατρίδας τους.
Ο στρατάρχης της Σοβιετικής Ένωσης Α.Μ.Βασιλιέφκι σημειώνει: «Οι σοβιετικοί άνθρωποι χρωστούν την ιστορική νίκη τους στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Το Κόμμα οδήγησε σοφά το λαό και το στρατό του μέσα από όλες τι δοκιμασίες και τις δυσκολίες του πολέμου στην πλήρη συντριβή της φασιστικής Γερμανίας...» 4
Ο δρόμος για την Νίκη ήταν δύσβατος και αιματοβαμμένος για τους λαούς της Σοβιετικής Ένωσης. Περισσότεροι από 20.000.000 ήταν οι νεκροί σε μάχιμο και άμαχο πληθυσμό, ενώ σε 30 εκατομμύρια υπολογίζονται οι ανάπηροι και οι τραυματίες. Την ίδια περίοδο Οι νεκροί της Μεγάλης Βρετανίας έφτασαν τους 375.000 και των ΗΠΑ τους 405.000.
Όμως παρά τα δεινά που υπέστη η Σοβιετική Ένωση σε ανθρώπινες ζωές και την καταστροφή της οικονομία της, οι αντιπρόσωποι της τον Ιούλιο του 1945 στη συνδιάσκεψη του Πότσνταμ, αντιτάχθηκαν στην πρόταση των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας για τον διαμελισμό της Γερμανίας σε τρία ανεξάρτητα κράτη:
1. Νοτιογερμανικό 2. Βορειογερμανικό και Δυτικογερμανικό.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που έθεταν το θέμα. Πρώτη φορά ζητήθηκε ο διαμελισμός της Γερμανίας, από τις ΗΠΑ και την Βρετανία, στη διάσκεψη της Κριμαίας, και είχε και τότε απορριφθεί από την σοβιετική κυβέρνηση. 5
Την μέρα που συνθηκολόγησε η Γερμανία, την 9η Μαΐου 1945 ο Ιωσήφ Στάλιν σε διάγγελμα του αποκάλυψε τις προθέσεις της σοβιετικής κυβέρνησης για την ηττημένη αντίπαλό της :
«Πριν από τρία χρόνια ο Χίτλερ δήλωσε δημόσια -είπε ο σοβιετικός ηγέτης- πως μέσα στα καθήκοντά του περιλαμβάνεται και ο διαμελισμός της Σοβιετικής Ένωσης και η απόσπαση από αυτή του Καυκάσου, της Ουκρανίας, της Λευκορωσίας, των Βαλτικών και άλλων περιοχών.
"Θα εξοντώσουμε τη Ρωσία ώστε να μην μπορέσει ποτέ πια να σηκωθεί" δήλωνε εμφατικά. 6
Αυτό ήταν πριν τρία χρόνια. Δεν ήταν όμως τυχερό να πραγματοποιηθούν οι παράφρονες ιδέες του Χίτλερ. Η πορεία του πολέμου τις εξανέμισε. Στην πραγματικότητα έγινε κάτι εντελώς αντίθετο από αυτό που έλεγαν μέσα στο παραλήρημα τους οι χιτλερικοί.
Η Γερμανία τσακίστηκε κατακέφαλα. Τα γερμανικά στρατεύματα συνθηκολογούν. Η Σοβιετική Ένωση πανηγυρίζει τη νίκη, αν και δεν ετοιμάζεται ούτε να διαμελίσει, ούτε να εκμηδενίσει τη Γερμανία».
Η συμβολή του αντιστασιακού κινήματος στην κατεχόμενη Ευρώπη
Στην νίκη αυτή συνέβαλλαν, μικροί και μεγάλοι λαοί, με το ισχυρό κίνημα Αντίστασης που αναπτύχθηκε σε όλες σχεδόν τις κατεχόμενες χώρες της Ευρώπης, με πρωτοπορία τα Κομμουνιστικά και Εργατικά κόμματα.
Σημαντική ήταν η συμβολή του ελληνικού λαού που πολέμησε τον Φασισμό στα βουνά της Αλβανίας, στα οχυρά της Μακεδονίας και την Κρήτη και τα χρόνια της Κατοχής ανέπτυξε ένα ρωμαλέο και μαζικό ΕΑΜικό κίνημα στα βουνά και τις πόλεις, με την καθοδήγηση του ΚΚΕ.
Οι ένοπλες δυνάμεις του αντιστασιακού κινήματος, με κυριότερο τον ΕΛΑΣ, συνέβαλλαν στην προσπάθεια για την συντριβή του Φασισμού.7
Πάνω από 400.000 νεκροί ήταν το τίμημα που πλήρωσε η Ελλάδα των 8.000.000 κατοίκων στον κοινό συμμαχικό αγώνα και ο ελληνικός λαός είναι υπερήφανος για την συμβολή του στην αντιφασιστική Νίκη. 8
Σ.Ε : Αρχιτέκτονας της αντιφασιστικής Νίκης
Τον κύριο ρόλο όμως για την σφυρηλάτηση της συντριβής του Φασισμού, έπαιξαν οι τρεις μεγάλες χώρες, η Σοβιετική Ένωση, οι ΗΠΑ και η Μ. Βρετανία, ωστόσο, την πρωταρχική θέση του αρχιτέκτονα της νίκης την έχει η Σοβιετική Ένωση. 9
Η νίκη αυτή αποτελεί το μεγαλύτερο ιστορικό γεγονός του 20ου αιώνα και η σημασία της έγκειται στο ότι δεν επιτράπηκε στους φασίστες και μιλιταριστές επίδοξους κοσμοκράτορες να κυριαρχήσουν και να βυθίσουν την ανθρωπότητα στη φασιστική σκλαβιά.
Από την επομένη της λήξης του Β.Π.Π ξεκίνησε ένας άλλος πόλεμος, ο πόλεμος της μνήμης. Οι διάφοροι αναθεωρητές της ιστορίας, κυρίως στη Δύση δίνουν ερμηνείες και προσπαθούν να παραχαράξουν τις πραγματικές αιτίες του πολέμου που προκλήθηκε από την χιτλερική Γερμανία και τους συμμάχους της.
Όμως ο Χίτλερ στην στρατιωτική προετοιμασία για την εξαπόλυση του πολέμου, είχε την ενθάρρυνση και την οικονομική υποστήριξη των μεγάλων καπιταλιστικών χωρών της Δύσης που έβλεπαν στην πολεμική μηχανή του Φασισμού, την βασική δύναμη επίθεσης στον αγώνα κατά του σοσιαλισμού, στόχο που ποτέ δεν είχαν εγκαταλείψει.
Αλλά με αυτό το θέμα θα ασχοληθούμε στο επόμενο σημείωμα μας.
Πηγές:
1. Στρατάρχης Γ. Κ. Ζούκοφ: «Αναμνήσεις και Στοχασμοί», «Σύγχρονη Εποχή», τόμος 2ος, σελ. 410.
2. Συλλογικό έργο, «Ιστορία του Κ.Κ.Σ.Ε», «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1976, σελ. 615.
2α. Φρήσερ Γ. «Χαμένες μάχες» Μ. 1961 σελ.223.
3. Στρατάρχης Γ. Κ. Ζούκοφ: «Αναμνήσεις και Στοχασμοί», «Σύγχρονη Εποχή», τόμος 2ος, σελ.384.
4. Στρατάρχης Α.Μ.Βασιλιέφσκι :«Απομνημονεύματα», «Σύγχρονη Εποχή»,σελ.703.
5. Ι. Β. Στάλιν: «Ο Μεγάλος Πόλεμος για την Πατρίδα», «ΤΑ ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ», Αθήνα 1946, σελ. 136-137.
6. Υπουργείον Αμύνης ΕΣΣΔ: «Β` Παγκόσμιος Πόλεμος 1939-1945», ΚΥΨΕΛΗ, τόμος Γ`.
7. Λευκή Βίβλος, ΕΑΜ, 1945, Τρίκαλα σελ.11.
8. Αι θυσίαι της Ελλάδος στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, 1945, «Γραφικαί Τέχναι Ασπιώτη-΄Ελκα».
9. Ζορμπαλά Στ.: Η αλήθεια για το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, «Σύγχρονη Εποχή», σελ.29
