Του Στάθη (www.topontiki.gr).
Σήμερα γιορτάζουμε την Πρωτομαγιά με πολλές έννοιες και τις αντίστοιχες λέξεις στην εξορία. Οι λέξεις εργατική τάξη, ταξική πάλη, καπιταλισμός, υπεραξία, εκμετάλλευση και πλήθος άλλες έχουν εξοστρακισθεί από τον κυρίαρχο δημόσιο λόγο, σπανίζουν στον καθεστωτικό Tύπο και απασχολούν ελάχιστα το μυαλό των ανθρώπων.
Το θεμελιώδες επίτευγμα του καπιταλισμού της εποχής μας στο επίπεδο του εποικοδομήματος είναι ότι κατόρθωσε τα τελευταία τριάντα χρόνια να διαμορφώσει έναν νέον τύπο ανθρώπου σε μαζική κλίμακα, εκείνον που σκέφτεται όπως ο δυνάστης του.
Το φαινόμενο είναι παλιό, πολύ συχνά η ταξική συνείδηση δεν ταυτίζεται με την ταξική θέση (αλλιώς όλα θα ήταν αλλιώς). Όμως στην εποχή μας η αφασία της ταξικής συνείδησης έχει πάρει διαστάσεις αρλούμπας κοσμικών διαστάσεων.
Η παγκοσμιοποίηση (και η μεταπαγκοσμιοποίηση) με τη διάδοση της ενιαίας σκέψης και ελλείψει ιδεολογικού αντιπάλου (μετά την πτώση ή την ενσωμάτωση της Αριστεράς) δημιούργησε ένα πέλαγος παρενδεδυμένων εννοιών και ευφημισμών μέσα στο οποίο έπνιξε τη μνήμη του λόγου και το νόημα του διαλόγου. Δημιουργώντας έτσι μια αυτοκρατορία αποβλάκωσης, με μάζες βασιλικότερες του βασιλέως, μονοσήμαντους ανθρώπους (στην καλύτερη), κοπαδίτες, αγόμενους και φερόμενους.
Πριν από την κρίση με το λαϊφ στάϊλ πολλοί πολίτες ένοιωσαν να ζουν κι αυτοί τη ζωή των Δυνατών. Με την ρητορική των κυρίαρχων ΜΜΕ έμαθαν να παραδέχονται το δίκιο των Δυνατών (και τη δική τους ήττα), ενώ με την εκπαίδευση στα ΑΕΙ (και τη σύνδεσή τους με την αγορά εργασίας) έμαθαν να γίνονται «εξαρτήματα της μηχανής» - και ώς εκεί!
Μετά την κρίση και μέσα στην κρίση το λαϊφ στάϊλ από τη γκλαμουριά εξέπεσε στον φόβο. Ο φόβος συσπειρώνει τους (ήδη) υπηκόους (μάλιστα όλον και πιο υπάκουους) γύρω απ’ τις ηγεσίες. Δηλαδή γύρω απ’ την εξαπάτηση. Όλο και πιο πολλοί πολίτες για όλο και πιο πολύ άρχισαν να ζουν με ευσεβείς πόθους. Ηγέτες, κυριλέ (αστικών δημοκρατιών που βρίσκονται πλέον σε αποδρομή), όσον και ηγέτες δημαγωγοί, αμφότεροι με ομογενοποιημένα κόμματα, έχουν νομιμοποιήσει και καθ-ιερώσει τις οικονομικές δικτατορίες ως μονόδρομο για την ανθρωπότητα, σχεδόν ως θεόθεν καθεστώτα. Μάζες «πιστών» πιστεύουν πλέον
ότι ο λαός είναι λαϊκιστής, ο πατριώτης είναι εθνικιστής, ο Δυνατός είναι φιλάνθρωπος, το αφεντικό δίνει ψωμί, η σκλαβιά είναι εργασία, η ληστεία ασφαλιστικό σύστημα και πάει λέγοντας.
Με αυτά και πολλά αντίστοιχα η πολιτική έχει μεταλλαχθεί σε ένα είδος θρησκοληψίας για τις μάζες. Οι άνθρωποι, οι πολίτες και οι τάξεις πρέπει να σκέφτονται με τα μυαλά των αφεντικών τους. Το φαινόμενο υπερβαίνει την προπαγάνδα και την πλύση εγκεφάλου. Γεννάται πλέον από τα κάτω. Σε κάθε γειτονιά, σε κάθε χώρο εργασίας, παντού, υπάρχει πάντα ένας Πέτρος ο Ερημίτης που ξεκινάει μια Σταυροφορία υπέρ των Αφεντικών. Υπάρχει πάντα ο βλαξ που πιστεύει στον «ανταγωνισμό», στην «ελεύθερη αγορά», στις «ίσες ευκαιρίες» και πάντα: στην εξίσωση προς τα κάτω.
Υπάρχει πάντα το θύμα που σκέφτεται ως θύτης, το ον που εκπίπτει σε σταυρωτή και νομίζει ότι είναι ιεροεξεταστής. Άφραγκος, αλλά νεοφιλελεύθερος, χωρίς στον ήλιο μοίρα, αλλά φασίστας, με την πατρίδα του προτεκτοράτο, αλλά εθνομηδενιστής.
Αυτό το νέο είδος ανθρώπου είναι το μεγάλο τρόπαιο των Δυνατών. Διαθέτουν πλέον άμισθους μισθοφόρους κατά μάζες, διαθέτουν ως Εχθρούς του Λαού πλήθος λαϊκών ανθρώπων. Πολίτες εκπαιδευμένους να ‘ναι τυφλίτες και μισάνθρωποι. Κοπαδίτες (κάποτε του Φράνκο, τώρα του Μακρόν). Με μια μεγάλη διαφορά: κάποτε οι κοπαδίτες είχαν το στίγμα του Κάιν, τώρα έχουν τη νομιμοποίηση της κυρίαρχης θρησκείας – της θρησκείας των τραπεζών, των εταιρειών και του χρήματος.
Αλλά, αν μεγάλες μάζες του λαού σκέφτονται όπως οι Εχθροί του Λαού, αν γίνονται και οι ίδιες Εχθροί του Λαού τοις πράγμασι, το πρόβλημα για τον λαό είναι μεγάλο. [Ο ΣΥΡΙΖΑ, ας πούμε, δεν μιλάει πια για τον σοσιαλισμό (άπαγε), είναι όμως ικανός να μιλήσει για αυτόν ο κ. Κόκκαλης].
Όμως, η σύγχυση που ευφυώς διέσπειρε το σύστημα και η οποία πλουσιοπάροχα το εκτρέφει, παρουσιάζει ρωγμές – και, παρ’ ότι μακρόχρονη, δεν έχει ακόμα εγκαθιδρυθεί οριστικώς.
Πλην όμως έχει «προλάβει» να φθάσει τα πράγματα σε επικίνδυνα άκρα. Ο πόλεμος, η αχαλίνωτη ανισοκατανομή του πλούτου και η αποβλάκωση – αυτά είναι τα έργα των ακραίων.
Αυτοί που απειλούν τον πλανήτη, τα έθνη, τους λαούς, τις τάξεις, τα ζώα και τα φυτά – αυτοί είναι οι «ακραίοι». Αλλά μας έμαθαν να μιλάμε (και να σκεφτόμαστε) έτσι ώστε να θεωρούμε ακραίους, φερ’ ειπείν, τα «κίτρινα γελέκα» ή τα συνδικάτα και τα κόμματα που δεν έχουν προσχωρήσει στη γενικευμένη αποκολοκύνθωση.
Όταν όμως είσαι βαρκάρης και σκέφτεσαι σαν εφοπλιστής, έρχεται το κράτος (των εταιρειών) και σε φορολογεί σαν να είσαι εφοπλιστής. Και παίρνει απ’ το εισόδημά σου, χωρίς να παίρνει απ’ το εισόδημα των εφοπλιστών.
Κανένα πρόβλημα. Καθ’ ότι ύστερα απ’ αυτό εσύ στο καφενείο βρίζεις σαν βαρκάρης, αλλά εξακολουθείς να σκέφτεσαι σαν εφοπλιστής…
twitter: @st_stavropoulos
email: [email protected]
