H δυνατή βροχή, που έπιασε ανήμερα της Παναγίας, μας χάλασε τα σχέδια για πολυήμερη παραμονή στο σύμπλεγμα των Ζαγοροχωρίων. Τα αστραπόβροντα παρέπεμπαν σε προχωρημένο φθινόπωρο κι΄ας ήταν Δεκαπεντάγουστος.

Το τριήμερο ηπειρώτικο πανηγύρι στη πλατεία του χωριού, σχόλασε νωρίς. Οι επισκέπτες του καλοκαιριού, πήραν τον δρόμο της επιστροφής, κάτω από μπόρες και καταιγίδες. Οι ξενοδόχοι τα «έβαψαν μαύρα», βλέποντας το προσδοκώμενο εισόδημα του τριημέρου να συρρικνώνεται επικίνδυνα.

του Περικλή Καπετανόπουλου

δημοσιογράφου-ιστορικού

Η Ήπειρος έχει περίσσια ομορφιά. Η φύση σμίλεψε τη γη με το καλέμι των αιώνων. Στόλισε τα χωριά της με ποτάμια και γεφύρια πέτρινα. Έδωσε την πέτρα για να χτιστούν εκκλησιές παμπάλαιες και μοναστήρια βυζαντινά. Η Ήπειρος είναι ξεχωριστή ανάμεσα στις τόσες όμορφες μικρές πατρίδες του ελληνικού χώρου. Ξύλο και πέτρα, δέντρα και νερά, έδωσαν στα ανθρώπινα έργα, αρμονία, ομορφιά και ιστορία.

Όλα αυτά συνθέτουν τον πολιτισμό της Ηπείρου που διατηρείτε αλώβητος, στις περιοχές που δεν πέρασε ο οδοστρωτήρας του τουρισμού της προχειρότητας, που κάποιοι, ίσως, ονόμαζαν αρπαχτή. Την χρυσή εποχή της ανεξέλεγκτης τουριστικής επέκτασης (για ανάπτυξη δεν μπορεί να γίνεται λόγος) ξεφύτρωσαν στα χωριά του Ζαγορίου δεκάδες μικρά και μεγάλα καταλύματα, ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια κάθε λογής και κατηγορίας.

Οι ιδιοκτήτες τους, πέρασαν μονομιάς, από άλλες επαγγελματικές δραστηριότητες, χωρίς καμία μετεκπαίδευση, στην ευθύνη του οικοδεσπότη ξενοδόχου/καταλυματία. Τα δυο τουριστικότερα χωριά του Κεντρικού Ζαγορίου, Μονοδέντρι και Τσεπέλοβο έχουν, δυστυχώς, πολλά τέτοια δείγματα στο τουριστικό τους δυναμικό.

Οι περισσότερες τουριστικές επιχειρήσεις προσφέρουν υπηρεσίες κάκιστες. Το προσωπικό περιστασιακό και ανεκπαίδευτο. Τα δωμάτια, μικρά και μεγάλα, ενοικιάζονται σε ημιλειτουργική κατάσταση. Η τοπική κουζίνα απουσιάζει παντελώς από ταβέρνες και χώρους εστίασης. Το τυποποιημένο πρωινό που σερβίρεται θυμίζει βόρεια Ευρώπη και όχι Ελλάδα.

Οι τιμές παντού, σε ξενοδοχεία και μαγαζιά, εξωφρενικά υψηλές σε σχέση με την παρεχόμενη ποιότητα υπηρεσιών.

Στα καταστήματα εστίασης ούτε λόγος για τιμοκατάλογο, ακόμα και όταν τον ζητήσεις. Περιττή, ίσως, πολυτέλεια για τους κατ΄όνομα επαγγελματίες.

Την φιλοξενία έχει υποκαταστήσει το, χωρίς όρια, κυνήγι του κέρδους, την ευγένεια, η απληστία και την λογική, η «επιχειρηματικότητα».

Στον αντίποδα της πανέμορφης, αλλά βιαίως τουριστικοποιημένης περιοχής του Ζαγορίου, βρίσκεται η γοητευτική και αυθεντική Ναυπακτία.

Ολη η Ναυπακτία, ακόμα και η Λομποτινά, αποπνέει άρωμα παράδοσης και φιλοξενίας. Ξεχωριστό στολίδι της Ναυπακτίας η κοιλάδα του Πόριαρη. Οικισμοί διάσπαρτοι με παλιά ονόματα, στολίζουν τη μικρή κοιλάδα του ποταμού που πηγάζει από τα Περιβόλια και συναντά το Φίδαρη, λίγο κάτω από το χωριουδάκι του Πόρου, κοντά στη γέφυρα της Καλογερίνας.

Την άλλη όχθη του Πόριαρη απλώνεται νωχελικά ο γεωργοκτηνοτροφικός οικισμός του Κάτω Κάμπου Στρανώμης. Ανεβαίνοντας το ποτάμι του Πόριαρη, συναντά κανείς στην αριστερή του όχθη τον ιστορικό οικισμό Μακρυγιαννέϊκα, που πρωτοκατοικήθηκε μετά την Παλιγγενεσία του ΄21, από την οικογένεια του στρατηγού Γιάννη Μακρυγιάννη, οπλαρχηγού των Κραβάρων και αξιωματικού της Εθνικής Φρουράς.

Η μικρή ξύλινη γέφυρα που ενώνει τις δυο όχθες του μικρού, αλλά ορμητικού τους χειμερινούς μήνες, ποταμού επιτρέπει να περάσει ο επισκέπτης στον οικισμό του Καρκανιά, που ησυχάζει στην αγκαλιά της Μεγάλης Πλαγιάς. Ξεχωριστής ομορφιάς είναι ο οικισμός Τσιπακέικα, πάνω σε μια δασοσκέπαστη ράχη. Τρία, όλα κι όλα σπίτια στέκονται βιγλάτορες του κάμπου που απλώνεται μπροστά τους.

Περνώντας την τσιμεντένια γέφυρα στο ύψος του παλιού σχολείου, βρίσκεσαι στον οικισμό Πλατανιάς, με τα σπίτια του χτισμένα κατά μήκος του ταλαιπωρημένου δρόμου, που οδηγεί στα Λουτρά της Καλιρρόης ή Στάχτης, όπως είναι ευρύτερα γνωστά.

Λίγο πιο πάνω από τα φημισμένα Λουτρά αρχίζει δειλά-δειλά να ξεπροβάλει ο οικισμός Κάτω Κάμπος Σίμου, με τα ντροπαλά σπίτια του να κρύβονται πίσω από ελιές, πουρνάρια και πλατάνια.

Κατάλυμα.

Σε αυτό το υποσύνολο της Ναυπακτίας μπορεί κανείς, να κοιμηθεί ποιοτικά ακούγοντας τα αηδόνια και μυρίζοντας τα αρώματα ανεξερεύνητα, όλες τις εποχές του χρόνου, στον Πόρο στου Καλογερή και στον Κάμπο Σίμου στου Μουχτούρη. Ο καλύτερος, από πλευράς θέας, ξενώνας της περιοχής, το Μπαλκόνι του Εύηνου στο Κλεφτάλωνο, δυστυχώς δεν λειτουργεί φέτος για δεύτερη χρονιά, στερώντας την περιοχή από ένα συγκριτικό πλεονέκτημα και τους επισκέπτες από ένα ξεχωριστό κατάλυμα.

Φαγητό

Ο ταξιδιώτης μπορεί να γευματίσει η να δειπνήσει κανείς ποιοτικά, στα Λουτρά Στάχτης ( με την τοπική παραδοσιακή κουζίνα της Αλεξάνδρας), στον οικισμό Συκιά με χειροποίητο σουβλάκι από ντόπια κρέατα και τις χωριάτικες πατάτες από τα χέρια της Ρίτας. Λίγο πιο μακριά, στον Άνω Κάμπο Στρανώμης στο παλιό μαγαζί του Μάκη, ο νέος επαγγελματίας Άγγελος προσφέρει, εκτός των άλλων, χωριάτικα λουκάνικα που φτιάχνει ο ίδιος, και σουβλάκια με εξαιρετική γεύση.

Καφές και τσίπουρο

Υπάρχουν επίσης τα παραδοσιακά καφενεία του Αντρέα και του Τσαγκαράκη στο Πλατανιά, που προσφέρονται για σύντομες στάσεις για ένα τσίπουρο, ούζο ή καφέ, «πολλά βαρύ και όχι». Οι τιμές παντού είναι λογικές, οι άνθρωποι φιλόξενοι και χαμογελαστοί. Ο τουρισμός δεν έχει εισβάλλει ισοπεδωτικά, και ο πολιτισμός διέπει ακόμα τις σχέσεις των ανθρώπων. Το παρελθόν δεν αποτελεί φολκλορική εκδήλωση αλλά πλαίσιο αναφοράς των τοπικών συλλόγων που προσφέρουν τον Αύγουστο πληθώρα πολιτιστικών εκδηλώσεων, με πρώτο τον Πολιτιστικό Σύλλογο της Φαμήλας.

Η περιγραφή μου αφορά μόνο ένα μικρό τμήμα της ιστορικής γεωγραφικής ενότητας της Ναυπακτίας. Σίγουρα υπάρχουν κι' άλλοι τέτοιοι μικρόκοσμοι στον όγκο των Ναυπακτιακών βουνών, το ίδιο φιλόξενοι και αυθεντικοί, το ίδιο ανεξερεύνητοι και παραδοσιακοί.

Δεν έχουν διαφημιστεί, όπως τα Ζαγοροχώρια, δεν έχουν μπει στις λίστες των μεγάλων τουριστικών γραφείων, αλλά είναι πολύ ανώτεροι ως προορισμοί, για τους ρέκτες της ποιότητας, της παράδοσης και του πολιτισμού.

Ένα ταξίδι στην Ναυπακτία θα σας πείσει για του λόγου το αληθές.

Στη σύγκριση Ζαγοροχωρίων και Ναυπακτίας, το αποτέλεσμα είναι άνετα 0-1.