Γ. Παπαδόπουλος - Τετράδης (www.liberal.gr)
Η απόφαση του Κυρ. Μητσοτάκη να αποκλείσει από μια ενδεχόμενη κυβέρνησή του τα συγγενικά του πρόσωπα μοιάζει κατ' αρχήν σαν μια κίνηση συμβολισμού κατά του νεποτισμού, που μαστίζει την ελληνική πολιτική ζωή. Στην πράξη, όμως, δημιουργεί δύο προβλήματα, από τα οποία το ένα είναι πιο σοβαρό.
Ο αποκλεισμός των συγγενικών προσώπων από τις θέσεις εξουσίας έχει νόημα μόνο υπό μία προϋπόθεση: Ότι τα πρόσωπα έχουν καταλάβει τις θέσεις αναξιοκρατικά. Με μοναδικό κριτήριο τη συγγένεια. Χωρίς να ελέγχεται αν έχουν τα απαραίτητα προσόντα.
Η παραπάνω προϋπόθεση είναι, φυσικά, το 99% των περιπτώσεων νεποτισμού στην ελληνική πολιτική κονίστρα, και όχι μόνο. Γιατί, στα πανεπιστήμια και στα υπουργικά γραφεία το συγγενολόι είναι ο υπ' αριθμόν ένα προτιμώμενος για διορισμό. Στα μεν πρώτα για τις καθηγητικές θέσεις, στα δε δεύτερα για τις καρέκλες των ακριβοπληρωμένων «συμβούλων».
Ο αποκλεισμός από μια θέση προσφοράς μόνο και μόνο για λόγους συγγένειας, όμως, δεν κάνει τίποτε άλλο από το να ενοχοποιεί a priori τη συγγένεια. Κάνει αυτό δηλαδή που δεν θέλει η κοινοβουλευτική δημοκρατία. Να εμπλέκει στην αξιολόγηση τη σχέση αίματος ή αγχιστείας και όχι τη σχέση αξιοσύνης.
Η συγγένεια είναι έγκλημα αν στερεί θέσεις δουλειάς ή προσφοράς από άξιους πολίτες, που μένουν απ έξω ή διαρκώς υποβαθμισμένοι.
Στις προοδευμένες δημοκρατίες απουσιάζει σχεδόν ο βαθμός συγγένειας από τα κυβερνητικά αξιώματα ακριβώς επειδή υπερτερεί η αξιοκρατία. Αυτή εξορίζει τη συγγένεια. Δεν εξορίζει η συγγένεια την αναξιοκρατία. Δεν απαγορεύει η συγγένεια την κατάληψη της θέσης, όπως μπορεί να οδηγήσει η απόφαση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αντίθετα, η απαραίτητη προϋπόθεση προσόντων για την κατάληψη μιας θέσης είναι που περιορίζει τον νεποτισμό.
Το ένα πρόβλημα, λοιπόν, είναι ότι ενοχοποιείται η συγγένεια. Το δεύτερο είναι ότι αποκλείεται η αξιοκρατία. Γιατί, το ζητούμενο δεν είναι να βάλουμε κανόνες που υπηρετούν μια ηθική. Αλλά, να μπουν κανόνες που να υπηρετούν τα συμφέροντα του λαού. Και τα συμφέροντα του λαού είναι να έχουν αξιόλογους εκπροσώπους και κυβερνήτες. Ανεξαρτήτως συγγένειας.
Επιπρόσθετα, πώς θα αποκτήσει κυβερνητική πείρα ένας άξιος πολιτικός για το μέλλον αν τον αποκλείσεις από αυτή την πείρα μόνο και μόνο επειδή είχε την ατυχία να είναι συγγενής; Δεν έχει τα ίδια δικαιώματα με τους άλλους πολίτες;
Είναι, λοιπόν, η αξιοκρατία που υπηρετεί το λαό και όχι η συγγένεια ή όχι.
Η ελληνική ιστορία έχει παραδείγματα όπου συγγενείς πολιτικών αποδείχτηκαν χρήσιμοι στο λαό με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, είτε συμφωνεί κανείς είτε διαφωνεί μαζί τους.
Ο Σοφοκλής Βενιζέλος, γιός του Ελευθέριου, κράτησε στην πλάτη του την Ένωση Κέντρου και θα την οδηγούσε σε εποικοδομητικό δρόμο για τη χώρα αν δεν πέθαινε σε μια κρίσιμη στιγμή, αφήνοντας χωρίς ουσιαστικό πιλότο τον επιπόλαιο Γεώργιο Παπανδρέου.
Ο Κ. Καραμανλής έφερε στην Τράπεζα της Ελλάδος τον χαρισματικό οικονομολόγο Ανδρέα Παπανδρέου και τον έμπασε στους διαδρόμους της πολιτικής διοίκησης του υπουργείου Συντονισμού, όπου τον μύησε ο πατέρας του Γεώργιος.
Φυσικά, ο αντίποδας βρίθει παραδειγμάτων ατάλαντων συγγενών, όπως ο Γιωργάκης Παπανδρέου του Ανδρέα, και ο Κώστας Καραμανλής (που έχοντας όλα τα προσόντα εκτός από της σύγκρουσης βύθισε τη χώρα ενώ μπορούσε να την αναστήσει), για να μείνω στους σύγχρονους, που μέχρι στιγμής έχουν κυβερνήσει τον τόπο.
Όπως βρίθει και η πολιτική ζωή από το συγγενολόι των Παπανδρέου, που διορίστηκε σε κάθε ανώτερη θέση του δημόσιου, ενώ και ο νυν πρωθυπουργός δείχνει μια αδυναμία για τα δικά του ξαδέρφια.
Η προώθηση των συγγενών με το κριτήριο της συγγένειας είναι δείγμα τριτοκοσμικής δημοκρατίας και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ελληνική είναι τέτοια. Επειδή εξυπηρετεί τον κυβερνήτη, τα συμφέροντά του, τις αντικοινοβουλευτικές ανασφάλειές του και όχι το λαό.
Η επιλογή στελεχών με κριτήρια άλλα από εκείνα της αξιοκρατίας είναι εξ ίσου δείγμα τριτοκοσμικής δημοκρατίας. Και η ελληνική είναι επίσης τέτοια. Η απόφαση του κ. Μητσοτάκη να αποκλείσει από κυβερνητικές θέσεις ανθρώπους μόνο και μόνο επειδή είναι συγγενείς δεν δίνει το σωστό μήνυμα. Και το μήνυμα είναι σχεδόν το παν.
Το σωστό μήνυμα είναι η εξυπηρέτηση των συμφερόντων του λαού. Και σ' αυτό το σκοπό δεν χωράει κανένα άλλο κριτήριο από εκείνο της αξιοσύνης. Αυτό λείπει από τους πολίτες. Και στην πράξη και σαν παράδειγμα.
