Δυστυχώς ή ευτυχώς, η προσωπικότητά μου έχει χαραχτεί ανεπανόρθωτα από την επαγγελματική μου ενασχόληση.

Tου ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΑΡΔΑΒΑΝΗ

Για όσους δεν το γνωρίζουν, είμαι ένας «γιατρός απεγνωσμένων». Δε θα αναλύσω τι εννοώ ακριβώς λέγοντας απεγνωσμένοι, ωστόσο στα καθήκοντά μου περιλαμβάνεται η συχνή αντιμετώπιση ανθρώπων που ευρίσκονται εγγύς της Εξόδου.

Αυτή ακριβώς η φάση της ζωής με έχει φέρει σε τόσο στενή σχέση με την έννοια της ματαιότητας που νιώθω διαποτισμένος από αυτήν «μέχρι μυελού οστέων».

Πώς συνδέω το μάταιο με την απόφαση για το μέλλον της χώρας στην επικείμενη αναμέτρηση;

Αρχίζω από ένα φίλο αγωνιστή. Ο Περικλής είναι μαχητής, αν και συχνά μου φαίνεται πως μπερδεύει τον Στόχο με τη Διαδικασία προσέγγισής του. Αγωνίζεται με επίμονο πάθος -ναι αυτές είναι οι σωστές λέξεις- για αυτό που πίστεψε, διαπαιδαγωγημένος και στρατευμένος από έφηβος.

Το βιβλίο «ο κύκλος των μάταιων πράξεων» τον εκφράζει επειδή ο Ναπολέων Σουκατζίδης όχι μόνο πέθανε για τις ιδέες του αλλά και δε δίστασε να μη γλιτώσει την εκτέλεση βάζοντας στη θέση του κάποιον άλλον. Τόσοι αγώνες, τόσοι αγωνιστές ακροβολισμένοι στην περίμετρο του πραγματικού κόσμου να περιμένουν «πετρωμένοι στα καραούλια με το ντουφέκι να έχει γίνει συνέχεια του χεριού τους, της ψυχής τους …με το καημό βαθιά βαθιά στα μάτια τους…».

Και οι «γιαλαντζί» αριστεροί όπως η αφεντιά μου τι ξέρουν από μάταιες πράξεις; Θα σου πω, μιλώντας για τη ματαιότητα. Αυτό το δίχτυ που όσο σε εγκλωβίζει, τόσο το μαθαίνεις βρόχι-βρόχι και άλλο τόσο νιώθεις την αδυναμία του να σε εμποδίσει να το ξεσκίσεις και να προχωρήσεις.

Οι κύκλοι των ματαίων πράξεων. Παντού. Μάταιοι αγώνες για έναν καλύτερο κόσμο.

Οι αγώνες για έναν καλύτερο κόσμο με όποιο όνομα ή επιθετικό προσδιορισμό.

Οι μάταιες πράξεις των γιατρών στην πορεία προς την Έξοδο εκεί στο μεταίχμιο προς το Επέκεινα.

Επειδή μόνο στις χωρίς αιτία φανερή αιτία αναμετρήσεις, στις προδομένες μάχες. Εκεί αρχίζεις να καταλαβαίνεις.

Στα χαρακώματα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, στη φριχτή λάσπη του Βερντέν όπου κόλλησαν και ρουφήχτηκαν αμέτρητες νεανικές ζωές∙ στην κόλλα που απλώνεται γύρω από την ετοιμοθάνατη νοσοκομειακή κλίνη. Εκεί που το έδαφος ρουφάει και παγώνει κάθε σου βήμα προς τις βασικές σου ανάγκες∙ η τουαλέτα, το μπάνιο, η κίνηση μέχρι το παράθυρο ή το μπαλκόνι να χαιρετήσεις τον γείτονα, να δεις τη ζωή στο δρόμο, στα μαγαζιά, τα παιδιά να πηγαίνουν στο σχολείο.

Κάθε τι που σημαίνει ζωή. Εκεί νιώθεις ότι δεν βρίσκεται στο Έχειν και Κατέχειν η ζωή αλλά στο Είναι και στο Ζην με όλη την ένταση των αισθήσεων και της Εγγύτητας με τους συνανθρώπους.

Στην άμμο που σέρνονται τα πόδια και βαραίνουν σε κάθε επόμενο βήμα. Εκεί ψυχανεμίζεσαι το μάταιο που σε τυλίγει και σε στραγγαλίζει. Και καμμιά ποίηση, τέχνη, γλώσσα, σύμβολο ή ό,τι άλλο δεν αρκεί να σε ανασάνει.

Μόνο τότε μαθαίνεις τι σημαίνει μάταιο, τι νοηματοδοτεί το «Τι». «Τι σχέδια τι παιδεμοί και τι αγώνες για ένα από τα πριν χαμένο μέλλον» αναφωνεί απελπισμένος ο Βύρων κάπου στη μέση του «δρόμου» περιπλανώμενος στην αναζήτηση του «Τι».

Γέρο σφυγμέ, καλέ μου κουπολάτη / η θάλασσα που παλεύαμε δεν υπήρξε ποτέ / μήτε οι μαχαιροβγάλτες άνεμοι κι οι μεθυσμένες νύχτες / μήτε η αμάχη των στοιχειών / σ’ ένα κενό χτυπιούνταν μανιασμένα τα κουπιά μας / σ’ ένα κενό πλήγιασαν οι ψυχές και τα κορμιά μας *

Είναι όμως μάταιες οι αναμετρήσεις όλες; Όχι βέβαια! Γι’ αυτό δεν θα παραδοθεί αμαχητί το παρόν.

Θα πολεμήσουμε Ίστορες και Οραματιστές συνάμα. Παραμερίζοντας τα Τείχη που μας διαίρεσαν και γράφοντας πάνω τους τα καινούργια μας τραγούδια∙ την Ιστορία μας ξανά.

Θά ’ρθω μια μέρα, γυμνός απ’ αγάπη και μίσος
Αλύγιστος κι αδυσώπητος, μ’ οδηγό τη σιωπή μου και σύντροφο.

Φίλε: αν νομίζεις πως δεν ήρθα πάλι αργά, δείξε μου κάποιο δρόμο
Εσύ που ξέρεις τουλάχιστον πως γυρεύω ένα τίποτα για να πιστέψω πολύ και να πεθάνω.**

* Β, Λεοντάρης «Μόνον δια της λύπης»
** Μ. Αναγνωστάκης «Εποχές»

(Σ.Σ. Ο Αλέξανδρος Αρδαβάνης είναι ιατρός, διευθυντής Ογκολογικής Κλινικής στο νοσοκομείο "Άγιος Σάββας).