Του Πάνου Τότσικα.

Η δικαστική αντιπαράθεση που συνεχίζεται πάνω από 30 χρόνια μεταξύ του Ελληνικού δημοσίου και των κληρονόμων Νάστου στην περιοχή Ηλιούπολης-Αργυρούπολης-Αλίμου μπαίνει πλέον στην τελική της ευθεία, με την δημοσίευση στις 26.1.2016 της απόφασης 257 του Εφετείου Αθηνών.

Σύντομο ιστορικό**
Το χρονικό της διένεξης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και των κληρονόμων Νάστου έχει βαθιές ρίζες και αφορά τα όρια και την έκταση του λεγόμενου «τσιφλικιού Καρά», η ύπαρξη του οποίου ανάγεται στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Όπως προκύπτει από την ιστορική έρευνα, το 1830 οι μέχρι τότε Τούρκοι ιδιοκτήτες του, πούλησαν το «τσιφλίκι Καρά» στον Νικόλαο Καπετανάκη και τον Γαετάνο Μοράλια. Στα χοτζέτια-συμβόλαια της αγοραπωλησίας αναφέρεται ότι το «τσιφλίκι-Καρά» είχε έκταση «4 ζευγάρια», δηλαδή την έκταση που μπορούσαν να οργώσουν 4 ζευγάρια βόδια σε μια περίοδο σποράς. Από τότε το «τσιφλίκι (ή Κτήμα) Καρά» άλλαξε αρκετούς ιδιοκτήτες και το 1922 κατέληξε στον κτηνοτρόφο Αλέξιο Νάστο, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι το κτήμα που αγόρασε είχε έκταση 12.773 τ.μ. και περιλάμβανε όλο τον σημερινό Δήμο Ηλιούπολης και τον δασικό χώρο του Υμηττού μέχρι την κορυφή του όρους, το μεγαλύτερο τμήμα του σημερινού Δήμου Αργυρούπολης, καθώς και ένα μικρό τμήμα του σημερινού Δήμου Αλίμου.

Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, οι κληρονόμοι Νάστου κατάφεραν να ενταχθούν στο Σχέδιο Πόλεως του Δήμου Ηλιούπολης χιλιάδες στρέμματα που ισχυρίζονταν ότι τους ανήκαν (Αγ. Μαρίνα, Κάτω Ηλιούπολη, Αγ. Κωνσταντίνος-Συκιές) και συνέχισαν να πωλούν οικόπεδα ανενόχλητοι.

Η αντίστροφη μέτρηση γι’ αυτούς άρχισε το 1950, όταν κατάφεραν να εκδοθεί το Βασιλικό Διάταγμα (ΦΕΚ 299/19-9-1950), με το οποίο εγκρίθηκε η ρυμοτόμηση 1250 στρεμμάτων δασικού χώρου του Υμηττού, πάνω από την Ηλιούπολη. Το 1951, μετά τον ξεσηκωμό των κατοίκων και της τότε Κοινότητας Ηλιουπόλεως, κινητοποιήθηκε και το Υπουργείο Γεωργίας, με αποτέλεσμα το προαναφερόμενο Βασιλικό Διάταγμα να ακυρωθεί, εφ’ όσον αμφισβητήθηκε η κυριότητα των κληρονόμων Νάστου επί του δασικού χώρου του Υμηττού. Με τις αποφάσεις 111184/1076/20-6-1953 και 5855/5-4-1957 του Υπουργείου Γεωργίας, απορρίφθηκαν οι απόψεις και τα αιτήματα των κληρονόμων Νάστου και καθορίστηκαν τα όρια του δασικού χώρου. Το 1962, τοποθετήθηκε από το Υπουργείο Γεωργίας ορόσημο (συρματόπλεγμα) καθ’ όλο το μήκος του δασικού χώρου του Υμηττού, στην περιοχή της Ηλιούπολης. Οι κληρονόμοι Νάστου προσέφυγαν στα δικαστήρια και με την απόφαση 2/1963 του Εισαγγελέα Εφετών Αθηνών, η περιοχή μεταξύ του εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως του Δήμου Ηλιούπολης και του συρματοπλεγμένου δασικού χώρου, θεωρήθηκε διακατεχόμενη από τους κληρονόμους Νάστου, καθώς και κάποιους ιδιώτες, οι οποίοι είχαν αγοράσει οικόπεδα από τους Νάστους, μερικοί από τους οποίους είχαν χτίσει νόμιμα ή αυθαίρετα κτίσματα. Στη συνέχεια έγινε Κτηματογράφηση της περιοχής και συντάχθηκε προσωρινός Κτηματολογικός Χάρτης και Πίνακας. Οι φερόμενοι ως «ιδιοκτήτες οικοπέδων» στην περιοχή, υπέβαλλαν αντιρρήσεις κατά του Κτηματολογικού Χάρτη, οι οποίες στα δευτεροβάθμια δικαστήρια δεν έγιναν αποδεκτές. Έτσι, η περιοχή αυτή θεωρείται μέχρι σήμερα δημόσια, δασική, αναδασωτέα και διακατεχόμενη, ενώ με το Π.Δ. 544/1978 εντάχθηκε στην Β’ Ζώνη προστασίας του Υμηττού, στην οποία απαγορεύεται κάθε δόμηση για χρήση κατοικίας, ενώ με το Π.Δ 187 Δ’/2011 εντάχθηκε στην Α΄ Ζώνη, απόλυτης προστασίας του Υμηττού.

Η δικαστική διένεξη με τους κληρονόμους Νάστου
Από τα αρχικά πωλητήρια του «τσιφλικιού Καρά» (1830), προκύπτει ότι αυτό βρισκόταν στους πρόποδες του Υμηττού, χωρίς ωστόσο να προσδιορίζεται από πού άρχιζαν οι πρόποδες του Υμηττού

Το ζήτημα που αποτέλεσε το κύριο αντικείμενο της δικαστικής διένεξης μεταξύ των κληρονόμων Νάστου και Ελληνικού Δημοσίου, είναι οι ισχυρισμοί, αρχικά του Αλεξίου Νάστου και εν συνεχεία των κληρονόμων του, τόσο ως προς την συνολική έκταση, όσο και ως προς τα όρια του «Κτήματος Καρά». Οι κληρονόμοι Νάστου προσπάθησαν σε διάφορα δικαστήρια να αποδείξουν ότι οι χειμερινές και θερινές βοσκές που αναφέρονται στο «τσιφλίκι Καρά» όπως και οι δασικές εκτάσεις που υπήρχαν σε αυτό, ανήκαν στα όρια του «τσιφλικιού» και συνεπώς τους ανήκαν ιδιοκτησιακά. Όμως, κάτι τέτοιο δεν ισχύει, αφού οι «βοσκές» σήμαιναν απλά «νομές», δηλαδή χρήση εκτάσεων για βόσκηση μικρών και μεγάλων ζώων και όχι ιδιοκτησία αυτών των εκτάσεων.

Το πρώτο ισχυρό πλήγμα στις διεκδικήσεις της οικογένειας Νάστου δόθηκε με την απόφαση 4910/1977 του Εφετείου Αθηνών το οποίο απεφάνθη ότι «…ο Νάστος διά της μεθόδου της επεκτάσεως της αρχικής περιουσίας του των “τεσσάρων ζευγαριών”, δηλαδή 320-520 κατ’ ανώτατο όριο στρεμμάτων, επέτυχε να σφετεριστεί χιλιάδες στρεμμάτων γης κάτωθεν των προπόδων της δυτικής πλευράς του Υμηττού…».

Μεσολάβησαν κάποια χρόνια αδράνειας. Το 1980 ο αγωνιστής πρώην αντιδήμαρχος Θανάσης Λώλας, αναζητά την προαναφερόμενη απόφαση του Εφετείου και η αριστερή εφημερίδα «ΑΛΗΘΕΙΑ» την δημοσιοποιεί. Στην συνέχεια, με επικεφαλής τον τότε δήμαρχο Δημήτρη Κιντή, αναπτύσσεται ένα δυναμικό κίνημα διεκδίκησης της δημόσιας περιουσίας, με αποτέλεσμα να σταματήσουν οι Νάστοι να πουλάνε οικόπεδα στην περιοχή και να ξεκινήσει από το 1987 ένας μακροχρόνιος δικαστικός αγώνας.

Οι κληρονόμοι Νάστοι ωστόσο επέμεναν και σε κάποιες περιπτώσεις εξασφάλισαν ευνοϊκές γι’αυτούς δικαστικές αποφάσεις. Στις 10 Οκτωβρίου 2006 ξεκίνησε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών η δίκη που αφορά την συνολική διεκδίκηση των κληρονόμων Νάστου με το Ελληνικό Δημόσιο, τους Δήμους Ηλιούπολης - Αργυρούπολης – Αλίμου, το Ι.Κ.Α και τον «Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων Α.Ε.». Οι Νάστοι διεκδικούσαν εκατοντάδες οικόπεδα συνολικής έκτασης 198 περίπου στρεμμάτων, στις εντός σχεδίου περιοχές των προαναφερόμενων Δήμων, αλλά και στη δασική περιοχή του Υμηττού, παρά το γεγονός ότι ήδη είχαν πουλήσει στην ίδια περιοχή χιλιάδες στρέμματα που δεν τους ανήκαν.

Στις 22/12/2006 κατατέθηκε από τους κληρονόμους Νάστου «Αγωγή Αποζημίωσης» κατά του Ελληνικού Δημοσίου και των Δήμων Ηλιούπολης, Αργυρούπολης και Αλίμου. Το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθήνας, εξετάζοντας την αγωγή των κληρονόμων Νάστου που αφορούσε τις διεκδικούμενες εκτάσεις των 198 στρεμμάτων, απέρριψε με την απόφαση 5309/13.10.2011 το σύνολο των διεκδικήσεων της οικογένειας Νάστου και τάχθηκε υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου και των Δήμων.

Με την πρόσφατη, 142 σελίδων απόφαση 257/2016 του Εφετείου Αθηνών, δόθηκε καίριο πλήγμα στις διεκδικήσεις των κληρονόμων Νάστου, απορρίπτοντας τις εφέσεις που είχαν ασκήσει κατά της Κτηματικής Εταιρείας του Δημοσίου, του ΙΚΑ κλπ. Η προσφυγή τους στον Άρειο Πάγο, δεν αναμένεται να ανατρέψει την απόφαση αυτή του Εφετείου.

Παραπομπή των κληρονόμων Νάστου στα Ποινικά δικαστήρια
Παράλληλα με τα παραπάνω, εξελίχθηκε και το ποινικό μέρος της υπόθεσης. Με το υπ’ αριθμ. 623/1-4-2013 βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών, οι κληρονόμοι Νάστου παραπέμφθηκαν ως κατηγορούμενοι ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών για να δικαστούν ως υπαίτιοι για 19 μερικότερες κακουργηματικές πράξεις.

Συγκεκριμένα, παραπέμφθηκαν να δικαστούν γιατί «μετά από συναπόφαση, με περισσότερες από μια πράξεις, που συνιστούν εξακολούθηση ενός και του αυτού εγκλήματος, με σκοπό να αποκομίσουν οι ίδιοι παράνομο περιουσιακό όφελος, έβλαψαν και επεχείρησαν να βλάψουν ξένη περιουσία, πείθοντας άλλους, με την εν γνώσει παράσταση ψευδών γεγονότων ως αληθινών, με αποτέλεσμα με τις πράξεις τους αυτές, τις οποίες εξακολούθησαν επί μακρό χρονικό διάστημα, να προξενηθεί και οπωσδήποτε να απειληθεί σε βάρος της περιουσίας του δημοσίου ζημία, η οποία υπερβαίνει το ποσόν των 150.000 ευρώ, και σε κάθε περίπτωση το αντικείμενο του εγκλήματος είναι ιδιαίτερα μεγάλης αξίας».

Διασφάλιση της δημόσιας περιουσίας
Η πρόσφατη απόφαση 257/2016 του Εφετείου Αθηνών ανοίγει τον δρόμο για την οριστική απομάκρυνση των κληρονόμων Νάστου από δημόσιες εκτάσεις που δεν τους ανήκαν ποτέ. Με βάση την απόφαση αυτή, δίνεται η δυνατότητα να ξεκαθαριστούν μια σειρά ιδιοκτησιακά ζητήματα που εκκρεμούν ακόμη στην Ηλιούπολη και στην Αργυρούπολη και να αξιοποιηθούν μια σειρά οικόπεδα και δασικές εκτάσεις προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και του δημοσίου συμφέροντος.
Η σημερινή Κυβέρνηση και οι δημοτικές αρχές πρέπει να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Να διασφαλίσουν την δημόσια περιουσία που με τόσους αγώνες κατακτήθηκε, να μην ανεχτούν την παραχώρηση της σε κάποιους «επενδυτές», να αποκαταστήσουν το περί δικαίου αίσθημα και να προωθήσουν την παραδειγματική τιμωρία των σφετεριστών - καταπατητών της δημόσιας και δασικής γης.

Το τι θα γίνει π.χ με το Οικοδομικό Τετράγωνο της κεντρικής πλατείας Εθνικής Αντίστασης στην Ηλιούπολη, όπου σήμερα βρίσκεται το Σούπερ Μάρκετ Α-Β Βασιλόπουλος, θα αποτελέσει ένα «δείγμα γραφής», τόσο της σημερινής κυβέρνησης όσο και της σημερινής Δημοτικής αρχής της Ηλιούπολης…

…………………………………………………………………………………………..

*Αναδημοσιεύεται από την «ΕΠΟΧΗ», 17.4.2016.

**Στο κείμενο που ακολουθεί περιλαμβάνονται αποσπάσματα από Υπόμνημα εκπροσώπων κοινωνικών φορέων της Ηλιούπολης, που είχε κατατεθεί το 2007 στον Εισαγγελέα Εφετών Αθηνών κ. Ηλία Κολιούση (Αρ. Πρωτ. 60756/2007).