Του Σωτήρη Παπαμιχαήλ *
Σ? ένα Δήμο λοιπόν, με τα κοινά ασχολούνται περίπου 300 άτομα, τα οποία γνωρίζουν τι πραγματικά συμβαίνει στην πόλη, ενώ οι υπόλοιποι 24.700 πολίτες ουσιαστικά αδιαφορούν.
Μια μικρή εισαγωγή που θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε το θέμα.
Οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις που ακολουθούν αφορούν αστικούς Δήμους μεσαίου μεγέθους (από άποψη πληθυσμού) αν και πολλά απ? αυτά ισχύουν για κάθε Δήμο. Ως υπόθεση εργασίας χρησιμοποιούμε ένα αστικό Δήμο μεσαίου μεγέθους (με 25.000 περίπου ψηφοφόρους)
Σ? ένα τέτοιο Δήμο λοιπόν, με τα κοινά ασχολούνται περίπου 300 άτομα, τα οποία γνωρίζουν τι πραγματικά συμβαίνει στην πόλη, ενώ οι υπόλοιποι 24.700 πολίτες ουσιαστικά αδιαφορούν. Αγνοούν το τι συζητά το δημοτικό συμβούλιο, αγνοούν ποια είναι τα προβλήματα στη διπλανή γειτονιά και σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, έχουν μια τελείως λανθασμένη εικόνα, που την δημιουργούν οι δημοτικοί άρχοντες και στηρίζεται σε επικοινωνιακά «κόλπα» και εντυπώσεις.
Αυτή, η συνήθως ψευδής εικόνα, για την κατάσταση στην πόλη είναι που κυριαρχεί και στη δημιουργία μιας τέτοιας εικόνας στοχεύει η επικοινωνιακή πολιτική των Δημάρχων, που έχουν ήδη την εξουσία και στόχο να τη διατηρήσουν.
Πάμε όμως σε συγκεκριμένες ερωτήσεις και απαντήσεις
Γιατί το αγαπημένο έργο των Δημάρχων είναι να ανακαινίζουν συνεχώς πλατείες?
Όλοι ξέρουμε ότι υπάρχουν έργα υποδομής και έργα βιτρίνας και δυστυχώς τα δεύτερα έχουν τη μερίδα του λέοντος στις περισσότερες των περιπτώσεων.
Κλασσικό παράδειγμα έργου βιτρίνας είναι οι ανακατασκευές (πλατειών, παιδικών χαρών κλπ). Έχουν χαμηλό κόστος και μεγάλη δυνατότητα προβολής. Εγκαίνια, συνεντεύξεις ? άρτος και θεάματα ? που στο τέλος της θητείας κοσμούν τα χλιδάτα έντυπα με το βαρυσήμαντο τίτλο «ΤΟ ΕΡΓΟ ΜΟΥ». (μάλιστα αν ο Δήμαρχος είναι λαμόγιο, βγάζει και το κάτι τις, για να έχει να πορεύεται στις επερχόμενες εκλογές ),
Η αλήθεια είναι ότι με τα χρήματα των ανακαινίσεων, θα μπορούσε να προστεθεί μια νέα πλατεία ή μια παιδική χαρά, αλλά θα είχε λιγότερα εγκαίνια.
Οι πλατείες δεν είναι κέντρα διασκέδασης, που προσπαθούν να ανανεώσουν το ενδιαφέρον του πελάτη. Με ένα μικρό κόστος συντήρησης επιτελούν μια χαρά το σκοπό τους. Όμως συνήθως καταντούν σκουπιδότοποι ή αλάνες, για 4 χρόνια, λόγω της μη συντήρησης και όταν πλησιάζουν οι εκλογές ΑΝΑΚΑΙΝΙΖΟΝΤΑΙ.
Το κριτήριο για την ανακατασκευή μιας πλατείας είναι η προβολή του δημάρχου και το κέρδος των υποστηρικτών του (στις περισσότερες των περιπτώσεων) κι όχι η αναγκαιότητα του έργου.
Στην προσπάθεια για προβολή και συνεπώς για επανεκλογή, οι πραγματικές ανάγκες και η ιεράρχησή της αναγκαιότητάς τους, έρχονται σε δεύτερη μοίρα, αν δεν εξαφανίζονται τελείως. Γι? αυτό βέβαια και οι Δήμαρχοι δε συζητούν με τους δημότες για τα προβλήματα και τις ανάγκες τους, ούτε λειτουργούν σε συνεργασία μαζί τους, ούτε σχεδιάζουν μαζί τους, το πρόγραμμα των έργων και τη σειρά με την οποία αυτά πρέπει να υλοποιηθούν. Εξαιρούνται κάποιες πραγματικά σπάνιες περιπτώσεις, στην ιστορία της αυτοδιοίκησης των χρόνων της μεταπολίτευσης μέχρι σήμερα.
Κάνουν οι Δήμαρχοι ρουσφέτια?
Ρουσφέτια υπάρχουν πολλών ειδών. Ενοικιάσεις κτηρίων εκ μέρους του Δήμου, παραχωρήσεις δημόσιων χώρων, ανακατασκευές επιλεγμένων δρόμων ? περιοχών, διορισμοί κλπ.
Για παράδειγμα η ανάγκη ενοικίασης κτηρίων, για απασχόληση υπηρεσιών του Δήμου.
Πριν προχωρήσω στο θέμα να βάλω μια σημαντική παράμετρο. Την οικονομική ισχύ, η οποία κινείται πάντα σε αγαστή συνεργασία με την πολιτική εξουσία (συνήθως μάλιστα επιβάλει την πολιτική εξουσία). Φαντάζομαι πως όλοι καταλαβαίνουμε ότι οι οικονομικά ισχυροί μπορούν να επηρεάσουν σημαντικό αριθμό ψηφοφόρων, είτε με το «σεβασμό» που η ισχύς προκαλεί, είτε με στήριξη, είτε ακόμη με πιέσεις, που έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν.
Πάμε λοιπόν στο παράδειγμα των κτηρίων. Νοικιάζει ο δήμος από τον οικονομικά ισχυρό ένα κτήριο, για να στεγάσει κάποιες υπηρεσίες του.
Με τι κριτήρια όμως επέλεξε ο Δήμαρχος το κτήριο; Γιατί δεν χρησιμοποιεί δημοτικά κτήρια; Γιατί δεν δημιουργεί υποδομές; Πρόκειται συνήθως για το παλιό κλασσικό ρουσφέτι.
Μάλιστα τα οφέλη μπορούν να είναι πολλαπλά (είπαμε αν ο Δήμαρχος είναι και λίγο λαμόγιο, δηλώνει ένα μεγαλύτερο ενοίκιο και μοιράζονται τη διαφορά. Μη ξεχνάμε χρειάζονται χρήματα στην προεκλογική εκστρατεία).
Άλλο θέμα. Η παραχώρηση δημόσιων χώρων. Γίνεται χωρίς να ορίζονται τα κριτήρια παραχώρησης και φυσικά η αλληλοεξυπηρέτηση και τα ψηφαλάκια είναι ο κυρίαρχος λόγος.
Αν μάλιστα το καλοσκεφτούμε θα καταλάβουμε και τους λόγους για τους οποίους, οι δήμαρχοι ασχολούνται με έργα βιτρίνας και αδιαφορούν για τις υποδομές.
Η δημιουργία υποδομών πέραν του ότι δεν αποδίδει άμεσα, δεν βοηθά και στην πρακτική των ρουσφετιών.
Παραδείγματα «εξυπηρετήσεων» όμως υπάρχουν πολλά και δεν τελειώνουν με τις ενοικιάσεις κτηρίων ή τις παραχωρήσεις δημόσιων χώρων.
Τα «στραβά μάτια» σε καταπατήσεις δημοσίων χώρων, που φτάνουν στο σημείο να «παραχωρούνται» σε ημέτερους χωρίς καμιά αιδώ.
Οι βελτιώσεις επιλεγμένων δημόσιων χώρων.
Όλα αυτά, όταν γίνονται με αδιαφάνεια, χωρίς δημόσια διαβούλευση, χωρίς να κοινοποιούνται τα κριτήρια, χωρίς να τηρούνται οι κανόνες της ισονομίας, δεν είναι παρά διαπλοκή και ρουσφέτι.
Τέλος και οι κλασσικοί διορισμοί ακόμη λειτουργούν.. Γίνονται στα πλαίσια της «διαπλοκής» με οικονομικά ισχυρούς παράγοντες. Για παράδειγμα διορίζει ο Δήμαρχος στον ιδιωτικό τομέα κι όχι στο Δήμο, προσφέροντας αντίστοιχα ανταλλάγματα π.χ. δουλειές, εργολαβίες κλπ.
Πως γίνεται γνωστό το έργο του Δημάρχου στους πολίτες και δεν γίνεται αντίστοιχα γνωστή η κριτική της αντιπολίτευσης?
Ας ξεκινήσω από το δεύτερο. Ο μόνος τρόπος να μάθει ο δημότης τις θέσεις της αντιπολίτευσης είναι να ενδιαφερθεί ο ίδιος.
Ειδικά για την αριστερά, η οποία αντιλαμβάνεται την αυτοδιοίκηση ως θεσμό λαϊκής εξουσίας και αρνείται τις «χορηγίες» και τη νεοφιλελεύθερη αντίληψη, για το δήμο επιχείρηση, η δυνατότητα προβολής των θέσεών της είναι πολύ μικρή και στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στον εθελοντισμό των μελών της.
Απ? την άλλη, η οικονομική ισχύς την οποία προσφέρουν οι «χορηγοί» μιας προεκλογικής εκστρατείας (με τα σχετικά ανταλλάγματα), δίνει ένα πολύ μεγάλο αβαντάζ,, το οποίο γίνεται ακόμη μεγαλύτερο όταν είσαι ήδη Δήμαρχος , γιατί δεν «πουλάς» ελπίδα, αλλά ρεαλισμό.
Στις προεκλογικές περιόδους τα ΜΜΕ ζητούν απεγνωσμένα ΕΡΓΑ και ΣΚΑΝΔΑΛΑ, για να ταϊσουν το κοινό τους. Έτσι οι «διαφημίσεις» του έργου του Δημάρχου στον τοπικό αλλά ? αν ο Δήμος είναι κεντρικός - και στον κεντρικό τύπο, οι συνεντεύξεις, οι συζητήσεις σε τηλεοπτικά μέσα είναι ένα πολύ ισχυρό οπλοστάσιο στα χέρια του.
Ζούμε στην εποχή της εικόνας και η διαδικασία για την εκλογή στηρίζεται στην αναγνωρισημότητα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που τηλεπερσόνες, τραγουδιστές, αθλητές, μοντέλα, έχουν σχεδόν εξασφαλισμένη την εκλογή τους, ανεξάρτητα από τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, την πολιτική τους δράση, τη συμμετοχή τους στα κοινά.
Με τα παραπάνω δεδομένα ο Δήμαρχος έχει ήδη το αβαντάζ στην κούρσα των εκλογών.
Να ξεκαθαρίσω ότι δεν μιλάω για συγκεκριμένους Δημάρχους (ειδικά όταν αναφέρομαι σε λαμόγια), αλλά στη συνήθη πρακτική πολλών Δημάρχων.
Υπάρχουν πολλά ακόμη να πούμε σε επόμενο άρθρο...
* Ο Σωτήρης Παπαμιχαήλ είναι μέλος
της Δημ. Πρωτοβουλίας `Στάση Βύρωνα`
http://stasivyrona.gr/
