Αύριο συμπληρώνονται τέσσερις δεκαετίες από την ημέρα που ο Ανδρέας Παπανδρέου παρουσίασε σε κεντρικό ξενοδοχείο την ιδρυτική διακήρυξη του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος.
Σαράντα ολόκληρα χρόνια πέρασαν από τον στόχο που έθετε τότε η διακήρυξη για μια εθνική αναγέννηση της χώρας, για μια σοσιαλιστική και δημοκρατική Ελλάδα.
του Γιώργου Πάντζα (από Αυγή)
Δεν θα ξεχάσω τη στιγμή, να 'ταν δυο, τρεις μέρες μετά την εκδήλωση στο King Palace, όταν ένας φίλος και συνάδελφος από το θέατρο στο καθιερωμένο και αναγκαίο θα έλεγα μεζεδάκι μετά την παράσταση μου έδωσε τη διακήρυξη να τη διαβάσω. Ενθουσιάστηκα, δεν το κρύβω. Το τετράπτυχο εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία, κοινωνική απελευθέρωση και δημοκρατική διαδικασία πλημμύρισε τη σκέψη μου και την πολιτική μου οντότητα (κατά τη συλλογιστική του Αριστοτέλη). Ένα αριστερό μανιφέστο, μια ιδρυτική πράξη ενός νέου και σύγχρονου για την εποχή ΕΑΜ, σκέφτηκα. Εκτίμηση η οποία δεν κράτησε πολύ. Ίσως μέχρι το '84, γιατί από εκεί κι έπειτα το θεωρητικό και ιδεολογικό στίγμα της διακήρυξης προδόθηκε από τη μετέπειτα εφαρμοζόμενη πολιτική των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ. Η οραματική και ριζοσπαστική διάσταση που απέρρεε από το κείμενο σύντομα ξεθώριασε, τουλάχιστον στον δικό μου νου.
Με πρόσχημα τον εκσυγχρονισμό, κάπου στο 1994, το ΠΑΣΟΚ μετασχηματίστηκε σε ένα κοινωνικά άδικο και νεοφιλελεύθερο κόμμα. Τάχθηκε με το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο. Εγκατέλειψε το κοινωνικό κράτος και έγινε ένα με την ασυδοσία της αγοράς, δημιουργώντας νέες ολιγαρχίες και εστίες σκανδαλώδους πλουτισμού. Ακολούθησε το δόγμα της απαξίωσης και της κατάρρευσης των κοινωνικών δομών, υπηρετώντας πιστά την παρακμή και την ασφυξία για τους πολλούς, δίνοντας τα πάντα στους λίγους.
Έφτασε να είναι ένα μνημονιακό ΠΑΣΟΚ στα όρια της κοινοβουλευτικής του επιβίωσης. Ένα μνημονιακό ΠΑΣΟΚ διασπασμένο, σε δικομματική κυβέρνηση συνεργασίας με τη δεξιά παράταξη της Νέας Δημοκρατίας. Ένα ΠΑΣΟΚ που στις πρόσφατες ευρωεκλογές μετατράπηκε σε... ΕΛΙΑ. Ένα ΠΑΣΟΚ που τελικά κατάστρεψε το κράτος, καταλήστευσε τον λαό και χρεοκόπησε τη χώρα. Με τον Τσοχατζόπουλο μόνο να πηγαίνει φυλακή, ενώ εκατοντάδες άλλοι κυκλοφορούν ελεύθεροι.
Σαράντα χρόνια μετά, το ερώτημα που κυριαρχεί έχει να κάνει με το εξής: Τι σχέση έχουν όλοι αυτοί που θα μαζευτούν στο Ζάππειο με την ιδρυτική διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη; Η απάντηση είναι λακωνική και απλή. ΚΑΜΙΑ. Περισσότερη σχέση έχουν με τον Νόμο 3845/2010, το γνωστό «Μνημόνιο», τον οποίο εισήγαγαν και ψήφισαν στη Βουλή το 2010, παρά με την ιδρυτική διακήρυξη του 1974, η οποία ήταν αυτή που έδειχνε τον σωστό δρόμο προς τον σοσιαλισμό που τελικά ποτέ δεν εφαρμόστηκε.
Χωρίς δόση ειρωνείας λοιπόν και κυρίως χωρίς καμία πρόθεση ή διάθεση να προσβάλω τα αφανή στελέχη του κινήματος που αγωνίστηκαν, τα οποία και εξαιρώ από την κριτική μου, προτείνω στο Ζάππειο να εορτάσουν το 2010. Το κείμενο δηλαδή που ψήφισαν και έχουν ως σημείο αναφοράς καθημερινά στην πολιτική μας ζωή. Γιατί όχι και να το ανακηρύξουν ως τη νέα "ιδρυτική" τους "διακήρυξη". Γιατί, πολύ απλά, το παλιό κείμενο δεν έχει καμία σχέση με το νέο. Σοσιαλισμός και νεοφιλελευθερισμός είναι έννοιες αντίθετες. Αριστερά μανιφέστα και Μνημόνια δεν μπορούν να συνυπάρξουν.
