H διένεξη μεταξύ της Eldorado Gold και της τοπικής κοινωνίας στις Σκουριές Χαλκιδικής με θέμα την εξόρυξη χρυσού από δασικές εκτάσεις οξύνεται ενόψει και των δημοτικών εκλογών.
Η δημιουργία 5.000 θέσεων εργασίας σε μία φτωχή περιοχή της βόρειας Ελλάδας με υψηλά ποσοστά ανεργίας ακούγεται -εν μέσω κρίσης- σαν όνειρο. Οι ενστάσεις, ωστόσο, της τοπικής κοινωνίας απέναντι στην αναπτυξιακή προοπτική μέσα από την κατασκευή ορυχείων χρυσού στις Σκουριές και την Ολυμπιάδα Χαλκιδικής είναι έντονες.
Ο ορυκτολόγος Γιάννης Βεργίνης, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής Κατοίκων Σταγείρων-Aκάνθου δηλώνει πως οι κάτοικοι, παρά τις υποσχέσεις της καναδικής εταιρείας εξόρυξης χρυσού El Dorado και της ελληνικής θυγατρικής της, «Ελληνικός Χρυσός», είναι αποφασισμένοι να εμποδίσουν με κάθε τρόπο την υλοποίηση των επίμαχων εξορύξεων.
Θέσεις εργασίας εναντίον προστασίας του περιβάλλοντος
«Είναι θέμα βιωσιμότητας», απαντά ο Γιάννης Βεργίνης σε συνέντευξή του προς την DW. «Μπορεί να είμαι σε θέση να απασχολώ 1.300 ανθρώπους σε βάθος 10 με 12 χρόνων και παράλληλα να προκαλώ μια τεράστια οικολογική καταστροφή. Έτσι όμως πλήττω άλλους τομείς, όπως τον τουρισμό. Εάν τα νούμερα που αφορούν τον τουρισμό μειωθούν κατά 25%, αυτό συνεπάγεται ότι 12.000 άνθρωποι θα χάσουν τις δουλειές τους», λέει ο έλληνας ορυκτολόγος.
Από την άλλη πλευρά ο αντιπρόεδρος της Eldorado Gold και γενικός μάνατζερ για την Ελλάδα Εντουάρντο Μούρα αναφέρει στην DW πως η καναδική εταιρεία, μέσω της θυγατρικής της και άλλων αντισυμβαλλομένων, απασχολούν ήδη 1.600 άτομα στην περιοχή. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα της Eldorado Gold, το ορυχείο στις Σκουριές αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2016 και για 27 έτη.
Η βορειοανατολική Χαλκιδική ζει από τον τουρισμό, την αλιεία, τη γεωργία και τη μελισσοκομία. Προς το παρόν ενεργό παραμένει μόνο το ορυχείο αργύρου, μολύβδου και ψευδαργύρου στο γειτονικό Στρατώνι. Η καναδική εταιρεία θέλει να ανοίξει άλλα δύο ορυχεία χρυσού, στις Σκουριές και στην Ολυμπιάδα, ενώ διαφημίζει τα σχέδιά της για διερεύνηση των δραστηριοτήτων της και σε άλλες περιοχές της Χαλκιδικής. Ήδη το 2013 έγιναν κάποιες πρώτες ενέργειες.
Τα σχέδια αυτά προσκρούουν στις περιβαλλοντικές ενστάσεις των κατοίκων. Όπως εξηγεί ο κ. Βεργίνης: «Στις Σκουριές θα καταστραφεί μια δασική έκταση 300 εκταρίων. Πρόκειται για παρθένο δάσος, το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του έχει ήδη αποψιλωθεί». Η καναδική εταιρεία εκτιμά πως μόνο 180 εκτάρια θα αποψιλωθούν, ενώ θα προβεί και στην αναδάσωσή τους, σύμφωνα με τον κ. Μούρα.
Η Μαρία Καδόγλου από το Ελληνικό Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων εκτιμά πάντως πως οι εκτάσεις αυτές θα είναι πολύ μεγαλύτερες, αφού η Eldorado Gold δεν συμπεριλαμβάνει στις εκτιμήσεις της τις αποψιλώσεις για τη χάραξη δρόμων και τη δημιουργία βοηθητικών εγκαταστάσεων.
Επιπλέον οι κάτοικοι αντιτάσσονται και στον τρόπο εξόρυξης με χρήση κυανίου, μια τοξική χημική ουσία που κρίνεται ιδιαίτερα επιβλαβής. «Τα αποθέματα νερού μας θα μολυνθούν», λέει ο κ. Βεργίνης. Ο έλληνας ορυκτολόγος εκτιμά ότι για τις εξορύξεις θα χρησιμοποιηθούν περίπου 100 τόνοι κυανίου το χρόνο. «Κι αν όχι στις Σκουριές, θα χρησιμοποιήσουν (κυάνιο) στην Ολυμπιάδα», αναφέρει ο ίδιος. Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, πηγές από την Eldorado Gold επιβεβαιώνουν πως θα χρησιμοποιηθεί κυάνιο σε άλλο σχέδιο εξόρυξης, αλλά όχι στις ποσότητες που αναφέρουν οι κάτοικοι.
Σε γραπτή δήλωση προς την DW η Εldorado Gold ανέφερε ότι η χρήση κυανίου δεν επιτράπηκε στις Σκουριές και την Ολυμπιάδα, αλλά σχεδιάζεται για το ορυχείο του Λόφου Περάματος στη Θράκη. Για την περίπτωση των δύο ορυχείων χρυσού στη Χαλκιδική πάντως, ο κ. Βεργίνης αναφέρει πως μελετάται η εφαρμογή μιας άλλης αμφιλεγόμενης μεθόδου εξόρυξης, γνωστής ως ακαριαία τήξη ή flash smelting. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, η μέθοδος αυτή δεν είναι κατάλληλη για τα αποθέματα της Ολυμπιάδας, εκτιμά η κ. Καδόγλου.
Νομικές περιπέτειες και στο βάθος εκλογές
Οι προσπάθειες εξόρυξης χρυσού από την περιοχή ανατρέχουν αρκετά χρόνια πίσω. Εν έτει 2002 το Συμβούλιο της Επικρατείας έκανε δεκτή αίτηση ακύρωσης της άδειας εκμετάλλευσης για την καναδική TVX Gold, μητρική της TVX Hellas για περιβαλλοντικούς λόγους και νομικές πλημμέλειες στη διαδικασία αδειοδότησης. «Το ΣτΕ έκρινε πως η εξόρυξη θα ήταν καταστροφική για την περιοχή», αναφέρει ο κ. Βεργίνης. Οι κάτοικοι καθώς και τοπικοί πολιτικοί φορείς προσέφυγαν στο ΣτΕ εκ νέου κατά των σχεδίων της Εldorado Gold.
Στην περίπτωση αυτή, όμως, το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο εξέδωσε προσωρινή διαταγή για τη συνέχιση των εργασιών εξόρυξης. Η υπόθεση βέβαια δεν θεωρείται ότι έχει κλείσει, αφού ο δικαστικός αγώνας συνεχίζεται. Στο μεταξύ η Ελλάδα δεν θα έχει η ίδια έσοδα από την εξόρυξη, παρά το ότι ο κ. Μούρα αναφέρει ότι η εταιρεία «Ελληνικός Χρυσός» δίνει περίπου 3 εκατομ. ευρώ ετησίως στο δήμο Αριστοτέλη.
Σε κάθε περίπτωση η πλειοψηφία των κατοίκων της περιοχής, δεν αντιτάσσεται στην εξόρυξη μεταλλευμάτων εν γένει, αλλά στην επέκτασή της καθώς και στη μη τήρηση των περιβαλλοντικών προδιαγραφών. Από τα τέλη Ιανουαρίου ο κ. Βεργίνης και άλλοι θα οργανώνουν επισκέψεις για τουρίστες στα επίμαχα σημεία, προκειμένου να κάνουν γνωστή την περιβαλλοντική υποβάθμιση της περιοχής.
«Δεν θα εναντιωνόμασταν στις εξορύξεις στο Στρατώνι, γιατί εκεί γίνονται εξορύξεις μολύβδου, ψευδάργυρου και αργύρου εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Εντούτοις δεν θέλουμε την επέκταση των σχεδίων εδώ. H εξόρυξη χρυσού πρέπει να απαγορευθεί από την περιοχή», λέει ο Βεργίνης. Η υπόθεση πάντως αναμένεται να αποτελέσει το βασικό προεκλογικό θέμα για την περιοχή ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών.
Οι κάτοικοι ελπίζουν σε ένα νέο δήμαρχο που θα τάσσεται κατά της εξόρυξης χρυσού και ο οποίος θα ασκήσει πίεση στην κεντρική κυβέρνηση. Ως τότε οι διαμαρτυρίες συνεχίζονται.
Sarah Steffen / Δήμητρα Κυρανούδη
Υπεύθ. Σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης
www.dw.de
