Επιζώντες του ναυαγίου της 3ης Οκτωβρίου 2013 επέστρεψαν την Παρασκευή στη Λαμπεντούζα για να τιμήσουν τη μνήμη των θυμάτων -άνδρες, γυναίκες και παιδιά που πλήρωσαν με τη ζωή τους την προσπάθεια να «αγγίξουν» την Ευρώπη μέσα σε πλοίο που βυθίστηκε ακυβέρνητο μέσα σε κόλαση φωτιάς.

Με δάκρυα στα μάτια μετανάστες έγραψαν σε τοίχους και βράχους μηνύματα για τα παιδιά, τους φίλους και τους γονείς που έχασαν, και στάθηκαν αγκαλιασμένοι μπροστά στην αποβάθρα εκείνη όπου έναν χρόνο πριν είχαν τοποθετηθεί πλάι-πλάι οι μαύρες σακούλες με τις σορούς των συντρόφων τους στο ταξίδι που κατέληξε σε τραγωδία.

Στη Λαμπεντούζα πραγματοποιήθηκε το πρωί της Παρασκευής διαθρησκευτική τελετή μνήμης για τους 366 νεκρούς του ναυαγίου. Λίγο αργότερα μια μηχανότρατα με ψαράδες βγήκε στα ανοιχτά και άφησε ένα στεφάνι από λουλούδια στη μνήμη των θυμάτων.

Το ναυάγιο της 3ης Οκτωβρίου μετέτρεψε τη Μεσόγειο σε ένα απέραντο νεκροταφείο, προκαλώντας κατακραυγή κατά της αδράνειας της ΕΕ και οδηγώντας την Ιταλία να εγκαινιάσει την επιχείρηση «Mare Nostrum».

Στο νησί έφτασε ένα χρόνο μετά την τραγωδία ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς, ο οποίος αναγκάστηκε να διακόψει ομιλία του εν μέσω αποδοκιμασιών από κατοίκους της Λαμπεντούζα για τη στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Κάτοικοι φώναξαν ότι οι εκδηλώσεις μνήμης «είναι παράσταση που θυμίζει καρναβάλι» και αυτοί που φέρουν πραγματικά την ευθύνη είναι οι πολιτικοί που επισκέπτονται κάνοντας «πασαρέλα» τη Λαμπεντούζα.

«Η Ευρώπη κάνει πολύ λίγα» παραδέχτηκε ο Μάρτιν Σουλτς λέγοντας ότι το ναυάγιο του 2013 είναι «κηλίδα στην συνείδηση των Ευρωπαίων», μεταδίδουν τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης.

«Η Ιταλία κάνει πάρα πολλά για να βοηθήσει τους μετανάστες. Η Ευρώπη αντίθετα κάνει πολύ λίγα» είπε ο Σουλτς. Επισήμανε ότι το Νοέμβριο θα εγκαινιαστεί η ευρωπαϊκή αποστολή γνωστή ως Frontex Plus, «αλλά δεν είναι αρκετή για να λύσει το πρόβλημα».

«Πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα αίτια που προκαλούν τη μετανάστευση, και για να το πράξουμε χρειάζονται χρήματα και πρέπει να υπάρξει επίσης καλύτερη κατανομή [στην υποδοχή] των μεταναστών» από τα κράτη-μέλη της ΕΕ, επισήμανε.

Και στρεφόμενος και υπερσυντηρητικών και ξενοφοβικών κομμάτων, που κάνουν σήμερα αισθητή την παρουσία τους στους ευρωπαϊκούς θεσμούς μετά τις τελευταίες ευρωεκλογές, δήλωσε πως «πρέπει να δώσουμε μάχη με ανθρώπους ανόητους που αγνοούν την πραγματικότητα».

Στη Λαμπεντούζα μετέβη επίσης η Ιταλίδα υπουργός Εξωτερικών Φεντερίκα Μογκερίνι, η οποία έχει αναλάβει πλέον και τη θέση της Ύπατης Εκπροσώπου Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας της ΕΕ, η οποία στην ομιλία της έδωσε έμφαση στην ανάγκη συνεργασίας με τη Λιβύη, από όπου αναχωρεί ο μεγαλύτερος αριθμός προσφύγων.

Ταυτόχρονα με τις εκδηλώσεις μνήμης ήλθαν οι συγκεντρώσεις και οι διαμαρτυρίες κατοίκων για τη στάση των τοπικών αρχών της Λαμπεντούζα και συνολικά της ΕΕ. Οι διαμαρτυρίες είχαν επίκεντρο την περιοχή του αεροδρομίου της Λαμπεντούζα, όπου έλαβαν χώρα οι ομιλίες πολιτικών και όπου καταλύουν οι Μάρτιν Σούλτς, Φεντερίκα Μογκερίνι καθώς και η πρόεδρος της ιταλικής Βουλής Λάουρα Μπολντρίνι.

«Φτάνει με την πασαρέλα, οι πολιτικοί να πάνε στο σπίτι τους», «ζητούμε έναν ανθρωπιστικό διάδρομο Λιβύης-Ευρώπης» έγραφαν τα πλακάτ διαδηλωτών, κατηγορώντας τις αρχές για υποκριτική στάση έναντι τόσο των μεταναστών, όσο και των κατοίκων του νησιού που δηλώνουν ότι έχουν εγκαταλειφθεί να διαχειριστούν μόνοι τους τα προσφυγικά κύματα.

Οι κάτοικοι της Λαμπεντούζα αντιδρούν κυρίως στην απόφαση της ιταλικής κυβέρνησης να επαναλειτουργήσει το κέντρο κράτησης, το οποίο είχε κλείσει προ μηνών αφότου είχαν έλθει στο φως ντοκουμέντα κακομεταχείρησης μεταναστών και ελλείψει επαρκών υποδομών.

«Σώσαμε το πρόσωπο της Ευρώπης, αλλά δεν μπορούμε πλέον να παίζουμε και να χάνουμε χρόνο με την απραξία, ενώ φορτώνουν σε εμάς και στην Ιταλία μόνο ένα δράμα επικών διαστάσεων» δήλωσε η δήμαρχος της Λαμπεντούζα Τζούσι Νικολίνι.

Ευαγγελία Μπίφη