Θύμα πνευματικών δικαιωμάτων ο Εθνικός μας Υμνος; Ανέκδοτο; Οχι. Πραγματικότητα, στην αμείλικτη, ασύδοτη ζώνη του κυβερνοχώρου. Οι ενδείξεις οδηγούν σε ένα συμπέρασμα: έχει πέσει θύμα του YouTube. Πώς; Βάζοντας διαφημίσεις σε όλα τα βίντεο που με οποιονδήποτε τρόπο τον περιέχουν. Η αποκάλυψη, που έγινε τυχαίως την Κυριακή, ανήκει στο The PressProject. «Παραξενευτήκαμε -σημειώνει ο ενημερωτικός ιστότοπος-, αλλά πραγματικά το διασκεδάσαμε όταν ανακαλύψαμε ότι το επίμαχο υλικό είναι ο Εθνικός μας Υμνος. Καθένας βγάζει το ψωμί του όπως μπορεί».
Αναρωτιέται κανείς, μετά την τυχαία «ανακάλυψη», ποιος καρπώνεται παράνομα δικαιώματα από τη μετάδοση του Εθνικού μας Υμνου. Δεν είναι δημόσια περιουσία; Το YouTube αυθαιρετεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να καρπώνεται ποσά από διαφημίσεις ακόμη κι όταν δεν υπάρχουν δικαιώματα; Ή υφίσταται φορέας συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων (φάντασμα, αφού είναι άγνωστος στους πάντες) που εκμεταλλεύεται ως κάτοχος πνευματικών ή συγγενικών δικαιωμάτων τον Εθνικό Υμνο; Το ζήτημα απαιτεί διερεύνηση.
Η πνευματική ιδιοκτησία υφίσταται κατά τη διάρκεια της ζωής του δημιουργού και εβδομήντα χρόνια μετά το θάνατό του. Ο Διονύσιος Σολωμός πέθανε το 1857 κι ο Νικόλαος Μάντζαρος το 1872. Οπότε; Ως προς τα συγγενικά δικαιώματα η διάρκεια των δικαιωμάτων των ερμηνευτών ή εκτελεστών καλλιτεχνών ορίζεται σε πενήντα χρόνια μετά την ημερομηνία της ερμηνείας ή εκτέλεσης, αλλά δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τη διάρκεια της ζωής του ερμηνευτή ή εκτελεστή καλλιτέχνη.
Ο Γιώργος Κωσταρέλος, δικηγόρος ειδικευμένος σε ζητήματα πνευματικών δικαιωμάτων, ξεκινά με την παραδοχή ότι «ο Εθνικός Υμνος είναι ένα δημόσιο κτήμα». Ως εκ τούτου, «συνιστά προσβολή του δημοσίου συμβόλου οποιαδήποτε μορφή εκμετάλλευσής του». Τι θα έπρεπε να συμβεί; «Να έχουν συλληφθεί αυτεπαγγέλτως, με τη διαδικασία του αυτοφώρου όσοι ανεβάζουν τον Εθνικό Υμνο και τον εκμεταλλεύονται. Μάλιστα, θα έπρεπε ο ίδιος ο εισαγγελέας να παρίσταται ως πολιτική αγωγή ή το Δημόσιο με εκπρόσωπό του».
Σύμφωνα με τον κ. Κωσταρέλο, το ζήτημα δεν συνιστά μόνο θέμα προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων, αλλά «εμπλέκεται το Ποινικό Δίκαιο και η προστασία των ιδεωδών. Θα πρέπει να ζητηθεί το συγκεκριμένο άρθρο του Συντάγματος για να γίνει η σχετική όχι κατοχύρωση αλλά διεκδίκηση των νομίμων».
Γνωρίζει υποθέσεις στις οποίες πολίτες αποπειράθηκαν με ένδικα μέσα να προβούν στις δέουσες ενέργειες για την απαγόρευση της σπίλωσης εθνικών συμβόλων μας (όπως συνέβη με τη διαφήμιση της Focus στο «Spiegel»). Και διαπιστώνει «ολιγωρία εκ μέρους των αρμοδίων υπουργών τουλάχιστον ως προς το να προστατεύσουν τα εθνικά σύμβολα τα οποία μας αφορούν όλους».
Παρ? όλα αυτά, ο μουσικός παραγωγός Ακης Εβενης (μέσω κειμένου του στο artXpress) καλεί τον υπουργό Πολιτισμού, Πάνο Παναγιωτόπουλο, να διερευνήσει το θέμα, παραπέμποντάς τον σε όσα συνέβησαν με τον Εθνικό Υμνο της Τουρκίας το 2007, οπότε αποκαλύφθηκε ότι προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας τα οποία ανήκουν στη γερμανική εταιρεία GEMA.
Η αισχροκέρδεια έχει όρια; Απ? ό,τι φαίνεται, όχι. Εάν ο νόμος 2121/93 (ΦΕΚ Α? 25/4-3-1993) για την πνευματική ιδιοκτησία, τα συγγενικά δικαιώματα και τα πολιτιστικά θέματα αδυνατεί να προστατεύσει τον Εθνικό Υμνο, τότε κάτι πρέπει να γίνει. Αμεσα.
ΙΩ. ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, enet.gr
