Οι Deep Purple έγραψαν το Smoke on the Water παρακολουθώντας τη φωτιά που ξέσπασε σε μια συναυλία στο Montreux ενώ το περίφημο riff του τραγουδιού έχει τις ρίζες του στον... Μπετόβεν.
Οι Deep Purple εμπνεύστηκαν το Smoke on the water βλέποντας τη φωτιά που πήρε το Καζίνο του Montreux (Ελβετία) στις 4 Δεκεμβρίου 1971. Το συγκρότημα επρόκειτο να ξεκινήσει εκεί την ηχογράφηση του άλμπουμ Machine Head αμέσως μετά από μια συναυλία του Frank Zappa.
Τα μέλη του συγκροτήματος ήταν στο ακροατήριο όταν δύο φωτοβολίδες ρίχθηκαν από κάποιον πίσω τους και προσγειώθηκαν στην επάνω γωνία του κτιρίου που γρήγορα λαμπάδιασε. Φυσικά η συναυλία διακόπηκε και το πλήθος διαλύθηκε.
Mε το καζίνο καμένο, το γκρουπ αναζήτησε άλλο χώρο για να ηχογραφήσει το άλμπουμ. Αρχικά πήγαν σε μια λέσχη χορού που ονομαζόταν Pavilion. Εκεί έβαλαν τις βάσεις του "Smoke On The Water" αλλά οι ντόπιοι παραπονέθηκαν για το θόρυβο και η αστυνομία τους έδιωξε.
Στη συνέχεια πήγαν στο Grand Hotel του Montreux, όπου ηχογράφησαν το άλμπουμ χρησιμοποιώντας το κινητό στούντιο των Rolling Stones. Η ειρωνεία είναι ότι το Smoke on the water αρχικά δεν περιλαμβανόταν στο άλμπουμ και μπήκε σε αυτό ως συμπλήρωμα!
Μάλιστα ο μπασίστας Roger Glover, αυτός που είχε την ιδέα για τον τίτλο, αμφέβαλε αν θα πρέπει να τον χρησιμοποιήσουν γιατί δίνει την εντύπωση ότι πρόκειται για τραγούδι ναρκωτικών. Το συγκρότημα δεν πίστευε ότι θα γίνει επιτυχία και σπάνια το έπαιζε ζωντανά. Ωστόσο, όταν το έκαναν, είχε τεράστια απήχηση στο κοινό.
Ένα άλλο αξιοσημείωτο είναι ότι το περίφημο riff, που σήμερα το παίζουν όλοι οι εκκολαπτόμενοι κιθαρίστες ο Ritchie Blackmore δεν ήθελε να το παίξει επειδή το θεωρούσε πολύ απλοϊκό για έναν κιθαρίστα του διαμετρήματός του!
Ο Blackmore αργότερα ισχυρίστηκε ότι το κύριο riff το εμπνεύστηκε ακούγοντας την 4η Συμφωνία του Ludwig van Beethoven. Αστειευόταν μάλιστα λέγοντας ότι "του χρωστάω πολλά χρήματα".
Σήμερα στο Montreux το Smoke on the water έχει την τιμητική του. Υπάρχει ένα γλυπτό κατά μήκος της όχθης της λίμνης (ακριβώς δίπλα στο άγαλμα του Freddie Mercury) με το όνομα της μπάντας, τον τίτλο του τραγουδιού και το riff σε μουσικές νότες. Το δε νέο καζίνο έχει κάποιες νότες από το riff στο διακοσμητικό κιγκλίδωμα που βλέπει την αίθουσα τυχερών παιχνιδιών!