Αυξήσεις σε δημοτικά –και ειδικότερα σε ανταποδοτικά- τέλη καλούνται να πληρώσουν οι δημότες της χώρας από την έναρξη του 2022. Οι αυξήσεις είναι δύο επιπέδων και αφορούν αφενός μεν τα τέλη καθαριότητας, αφετέρου δε τον ηλεκτροφωτισμό των πόλεων.
Παρά τις επισημάνσεις των δημάρχων προς την κυβέρνηση για το μεγάλο κόστος που θα πλήξει τον ήδη επιβαρυμένα οικονομικά των Δήμων, και βεβαίως και των δημοτών, ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης απέρριψε σχετικές προτάσεις για αναβολή των επιβαρύνσεων ή άλλα μέτρα οικονομικής στήριξης.
Αρχικά, από 1ης Ιανουαρίου 2022 θεσπίστηκε το (νέο) τέλος ταφής, του «νόμου Σκρέκα» (νόμος του υπουργού Περιβάλλοντος που ψηφίστηκε το περασμένο καλοκαίρι).
Σύμφωνα λοιπόν με το νόμο 4819/2021 (άρθρο 38) η ταφή κάθε τόνου αστικών απορριμμάτων (ή υπολειμμάτων από Κέντρα Ανακύκλωσης και Μονάδες Επεξεργασίας) σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής από 1/1/2022 θα κοστίζει επιπλέον 20 ευρώ.
Το τέλος ταφής θα αυξάνεται σταδιακά μέχρι τις 1/1/2027 οπότε θα φτάσει τα 55 ευρώ/τόνο. Για παράδειγμα, στην Αττική όπου σήμερα κάθε τόνος θάβεται με περίπου 60 ευρώ/τόνο, το κόστος αυξάνεται σήμερα κατά 1/3 και σχεδόν θα διπλασιαστεί σε βάθος εξαετίας. Το τέλος ταφής υπολογίζεται ανά εξάμηνο με βάση τις πραγματικές ποσότητες αποβλήτων που διατέθηκαν στους Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ).
Όπως προβλέπεται στη σχετική διάταξη (παράγραφος 2):
«Το τέλος ταφής ορίζεται σε είκοσι (20) ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και αυξάνεται ετησίως κατά πέντε (5) ευρώ ανά τόνο και έως την τιμή των τριάντα πέντε (35) ευρώ ανά τόνο. Από την 1η Ιανουαρίου 2026 το τέλος ταφής ορίζεται σε σαράντα πέντε (45) ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και αυξάνεται στην τιμή των πενήντα πέντε (55) ευρώ ανά τόνο από την 1η Ιανουαρίου 2027, η οποία και παραμένει σταθερή για τα επόμενα έτη».
Αρχικά, οι μεσοσταθμικές αυξήσεις ανά τη χώρα υπολογίζεται ότι αντιστοιχούν σε 10 ευρώ για μια κατοικία 100 τ.μ. Υπολογίζεται ότι καθόλη τη διάρκεια του 2022, το συγκεκριμένο τέλος θα επιβαρύνει Δήμους και δημότες με επιπλέον 80 εκατ. ευρώ.
Η ΚΕΔΕ είχε ζητήσει αναβολή της επιβολής του τέλους ταφής μέχρι τα τέλη του 2023, υπό το δεδομένο ότι ακόμη δεν έχουν ολοκληρωθεί «με κύρια ευθύνη της κεντρικής διοίκησης» τα έργα που θα ενισχύσουν την ανακύκλωση και θα εκτρέψουν απορρίμματα από τις χωματερές. Δεν εισακούσθηκε. Ο πρωθυπουργός έκλεισε κάθε συζήτηση αναβολής.
Ενεργειακό «χαράτσι»
Απροσδιόριστες, αλλά σαφώς μεγαλύτερες, θα είναι οι αυξήσεις του ενεργειακού κόστους. Σύμφωνα με υπολογισμούς της ΚΕΔΕ, σήμερα το ενεργειακό κόστος για τους δήμους είναι περίπου 300 εκατ. ευρώ και λόγω των αυξήσεων υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν επιπλέον 120 εκατ. ευρώ. Όπως είναι γνωστό, η μέση χονδρική τιμή ηλεκτρικού ρεύματος έχει υπερτριπλασιαστεί στη χώρα μας το τελευταίο 11μηνο (Ιανουάριος-Νοέμβριος 2021).
Τι μέρος των αυξήσεων από τον οδοφωτισμό και το κόστος λειτουργίας των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Άρδευσης (ΔΕΥΑ) θα καταλήξει στους δημότες;
Οι περιπτώσεις ποικίλλουν ανάλογα με τον Δήμο.
Για παράδειγμα, μεγαλύτερο αναμένεται α είναι το κόστος για έναν Δήμο που χρησιμοποιεί κυρίως γεωτρήσεις σε σύγκριση με έναν άλλο Δήμο που αξιοποιεί νερό από λίμνες ή άλλους ταμιευτήρες.
Οι δημοτικές αρχές καταγράφουν τα σενάρια των αυξήσεων και ορισμένες εξ αυτών θα εξετάσουν το ενδεχόμενο να αξιοποιήσουν αποθεματικά τους για την απορρόφηση του αυξημένου ενεργειακού κόστους.
Πάντως, οι περισσότεροι εκτιμούν ότι οι δήμοι δεν μπορούν να απορροφήσουν αυτές τις διαφορές, οι οποίες θα επιβαρύνουν τα… γνωστά υποζύγια.
Από πλευράς δημάρχων, έχει τονιστεί ότι τα κόστη των παραπάνω αυξήσεων θα είναι τέτοια που σχεδόν σίγουρα θα «εξανεμίσουν» τις αυξήσεις στους ΚΑΠ (ύψους 300 εκατ. ευρώ) που έχει υποσχεθεί η κυβέρνηση για τους ΟΤΑ από το 2023, πριν καν υλοποιηθούν αυτές οι εξαγγελίες.
Όλα αυτά, ενώ το 2021 οι δήμοι, σύμφωνα με στοιχεία του Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ, παρουσίασαν «άνοιγμα» περίπου 400 εκατ. ευρώ στα ταμεία τους.
Πρόκειται για έλλειμμα που προέκυψε καθώς λόγω της πανδημίας μειώθηκαν τα έσοδα των δήμων, ενώ παράλληλα αυξήθηκαν τα έξοδα, δεδομένου ότι χρειάστηκε να καλύψουν κοινωνικές ανάγκες που προέκυψαν.
Έως το τέλος του 2021 οι δήμοι έλαβαν έκτακτη επιχορήγηση ύψους 230 εκατ. ευρώ για την κάλυψη ακριβώς του ελλείμματος που δημιουργήθηκε από την πανδημία. Υπολείπονται ωστόσο 170 εκατ. ευρώ, σύμφωνα πάντα με τις εκτιμήσεις του Παρατηρητηρίου του υπουργείου Εσωτερικών.
