Παρά τις εκκλήσεις των διεθνών συμμάχων του, ο Αμερικανός πρόεδρος έκανε πράξη τη διπλωματική απειλή του ανακοινώνοντας ότι οι ΗΠΑ αποσύρονται από τη συμφωνία που περιόρισε το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Οι ΗΠΑ επαναφέρουν και ισχυροποιούν τις κυρώσεις κατά της Τεχεράνης που είχαν αρθεί με τη συμφωνία, ανακοίνωσε ο Ντόναλντ Τραμπ.
Υποστήριξε ότι η «καταστροφική» και «σάπια» συμφωνία, την οποία πέτυχε ο προκάτοχός του Μπαράκ Ομπάμα το 2015, απέτυχε να ανακόψει τις πυρηνικές βλέψεις του Ιράν και την εξάπλωση των πυρηνικών όπλων στη Μέση Ανατολή.
Επιτέθηκε στην Τεχεράνη κατηγορώντας την ότι λειτουργεί ως σπόνσορας τρομοκρατικών οργανώσεων, όπως οι Ταλιμπάν, η Αλ Κάινα, η Χαμάς και η Χεζμπολάχ, καθώς και για βομβιστικές επιθέσεις σε αμερικανικές πρεσβείες και άλλους στόχους.
Υποστήριξε ακόμα ότι περιουσιακά στοιχεία του Ιράν στο εξωτερικό, τα οποία είχαν παγώσει με τις προηγούμενες κυρώσεις, αποδεσμεύτηκαν από τη συμφωνία και χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση τόσο του πυρηνικού προγράμματος όσο και τρομοκρατικών ενεργειών.
«Μετά την άρση των κυρώσεων το καθεστώς δημιούργησε νέα όπλα που μπορούν να φέρουν πυρηνικές κεφαλές» είπε.
Επικαλέστηκε εξάλλου τον πρόσφατο ισχυρισμό του Ισραήλ -μεγάλου εχθρού του Ιράν- ότι η Τεχεράνη συνεχίζει να εργάζεται μυστικά για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων.
O πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπένζαμιν Νετανιάχου έσπευσε να εκφράσει τη «βαθιά εκτίμησή του» για την απόφαση Τραμπ.
Αβεβαιότητα
«Η απόφαση του κ. Τραμπ […] βυθίζει τις σχέσεις της Αμερικής με τους Ευρωπαίους συμμάχους τους σε βαθιά αβεβαιότητα» σχολίασαν οι New York Times, σύμφωνα με τους οποίους ο Τραμπ είχε ενημερώσει νωρίτερα την Τρίτη τον Γάλλο ομόλογό του Εμανουέλ Μακρόν για την απόφαση.
Η απόσυρση από τη συμφωνία «ξηλώνει το εμβληματικό επίτευγμα εξωτερικής πολιτικής του προκατόχου του Μπαράκ Ομπάμα, απομονώνοντας τις ΗΠΑ από τους συμμάχους τους» σχολιάζει η εφημερίδα.
Είναι εξάλλου ενδεικτικό της σοβαρότητας της κατάστασης ότι, μισή ώρα πριν από την ανακοίνωση Τραμπ, ο Μακρόν είχε τηλεφωνική επικοινωνία για το θέμα με την Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ και τη Βρετανίδα πρωθυπουργό Τερέσα Μέι -και οι τρεις είχαν πιέσει τον Αμερικανό πρόεδρο να το ξανασκεφτεί.
Η απόφαση Τραμπ ικανοποιεί το Ισραήλ, το οποίο πρόσφατα κατηγόρησε την Τεχεράνη ότι συνεχίζει να εργάζεται μυστικά για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων, ωστόσο δείχνει να ρίχνει λάδι στη φωτιά της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, και ίσως επιδεινώσει τις σχέσεις των ΗΠΑ με τη Ρωσία και την Κίνα, οι οποίες είχαν συμμετάσχει στη διαμόρφωση της συμφωνίας.
Το 2017, οι ίδιοι οι σύμβουλοι του Τραμπ τον είχαν πείσει δύο φορές να μην προχωρήσει σε αυτό το βήμα.
Τι προβλέπει η συμφωνία
Η συμφωνία, γνωστή ως JCPOA (Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης) συνήφθη το 2015 ανάμεσα στο Ιράν, τα έξι μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ΗΠΑ,Ρωσία, Κίνα, Βρετανία, Γαλλία) και τη Γερμανία.
Αν και το Ιράν επέμενε επί μια δεκαετία ότι το πυρηνικό πρόγραμμά του αφορά αποκλειστικά την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, οι Δυτικές κυβερνήσεις έκαναν λόγο για συγκαλυμμένη προσπάθεια ανάπτυξης πυρηνικών όπλων.
Με την JCPOA το Ιράν συμφώνησε να περιορίσει για 15 χρόνια τα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε σε πυρηνικούς αντιδραστήρες είτε σε πυρηνικά όπλα, και να μειώσει για 10 χρόνια τον αριθμό των φυγοκέντρων όπου εμπλουτίζεται το ουράνιο.
Η συμφωνία προέβλεπε επίσης την τροποποίηση ενός ιρανικού αντιδραστήρα ώστε να μην μπορεί να παράγει πλουτώνιο, κατάλληλο για πυρηνικά όπλα.
Ως αντάλλαγμα, η Δύση ήρε τις οικονομικές κυρώσεις που κρατούσαν καθηλωμένη την ιρανική οικονομία, και επέστρεψε στην Τεχεράνη περιουσιακά στοιχεία 100 δισ. δολαρίων που είχαν παγώσει στο εξωτερικό.
Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας έχει επιβεβαιώσει ότι η Τεχεράνη τηρεί τη συμφωνία, ωστόσο το Ισραήλ υποστήριξε πρόσφατα ότι το πρόγραμμα ανάπτυξης πυρηνικών όπλων όχι μόνο υπήρχε αλλά συνεχίζεται και σήμερα.
Γιατί διαφώνησε ο Τραμπ
Ο Αμερικανός πρόεδρος είχε χαρακτηρίσει τη συμφωνία «απαράδεκτη» και «φρικτή», υποστηρίζοντας ότι το χρονικό διάστημα της ισχύος της είναι υπερβολικά μικρό.
Υποστήριξε επίσης ότι το ξεπάγωμα ιρανικών περιουσιακών στοιχείων, ύψους 100 δισ. δολαρίων, επιτρέπουν τη χρηματοδότηση ανάπτυξης όπλων.
Ακόμα, ο Αμερικανός πρόεδρος εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι η συμφωνία δεν καλύπτει το πρόγραμμα του Ιράν για την ανάπτυξη βαλλιστικών πυραύλων, ούτε αντιμετωπίζει τη δράση της Τεχεράνης στην Συρία και την Υεμένη. Ο Τραμπ αντιστάθηκε εξάλλου στις πρόσφατες πιέσεις της Άνγκελα Μέρκελ και του Εμανουέλ Μακρόν που τον επισκέφθηκαν στην Ουάσινγκτον, και δεν πείστηκε από τις πρωτοβουλίες για τροποποίηση της συμφωνίας.
Πώς αντιδρά η Τεχεράνη
Ο Ιρανός πρόεδρος Ρουχανί θα απαντήσει στις δηλώσεις Τραμπ με τηλεοπτικό διάγγελμά του, ανακοίνωσε η κρατική ιρανική τηλεόραση.
Η Τεχεράνη είχε προειδοποιήσει, πριν ανακοινωθεί η τελική απόφαση Τραμπ, ότι δεν πρόκειται να εμπλακεί σε νέα διαπραγμάτευση, και ότι ενδέχεται να εγκαταλείψει κι αυτή τη συμφωνία εφόσον αποσυρθούν οι ΗΠΑ.
Ομάδα Ιρανών βουλευτών τόνισε το απόγευμα της Τρίτης ότι το κοινοβούλιο θα υποχρεώσει την κυβέρνηση να αντιδράσει «έντονα» αν οι ΗΠΑ επιχειρήσουν να επιβάλουν τις «παράνομες απαιτήσεις» τους, μετέδωσε η κρατική τηλεόραση.
«Εμείς οι κοινοβουλευτικοί, διαφορετικών πολιτικών αποχρώσεων, στηρίζουμε τη στάση του καθεστώτος ενάντια στην επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας. Η Αμερική δεν μπορεί να επιβάλει τις παράνομες απαιτήσεις της εις βάρος του Ιράν […] και να αγνοήσει τα δικαιώματα του Ιράν» τόνισαν οι βουλευτές σε επιστολή τους προς τον ανώτατο πνευματικό ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
www.newpost.gr
