Από το 1994 η 10η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί ως Ημέρα Παγκόσμιας Ψυχικής Υγείας.
Γενικός στόχος της ημέρας είναι η ευαισθητοποίηση των ανθρώπων σε θέματα ψυχικής υγείας και η προώθηση στρατηγικών πρόληψης παγκόσμιας εμβέλειας.
Οι ψυχικές διαταραχές περιλαμβάνουν την κατάθλιψη, τη διπολική συναισθηματική διαταραχή, τη σχιζοφρένεια και άλλες ψυχώσεις, την άνοια, τη νοητική υστέρηση και τις αναπτυξιακές διαταραχές όπως ο αυτισμός.
Στις αναπτυγμένες χώρες η κατάθλιψη κυριαρχεί ενώ η αναζήτηση βοήθειας από ειδικούς δεν είναι η αναμενόμενη.
Παράγοντες κινδύνου κακής ψυχικής υγείας θεωρούνται η απομόνωση και η αποξένωση, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, οι κακές κοινωνικές συνθήκες, η ανεργία, ο πόλεμος, οι φυλετικές διακρίσεις και το εργασιακό στρες.
Η ψυχική υγεία στο χώρο εργασίας είναι το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας για το 2017. Κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής ένα μεγάλο μέρος του χρόνου δαπανάται στην εργασία.
Οι συνθήκες στο χώρο εργασίας είναι ένας από τους παράγοντες που καθορίζουν τη γενική ευημερία του εργαζόμενου. Ένα αρνητικό εργασιακό περιβάλλον μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας, σε χρήση ουσιών ή αλκοόλ, σε απουσίες από την εργασία και τελικά σε μειωμένη παραγωγικότητα.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας:
• Η εργασία κάνει καλό στην ψυχική υγεία, αλλά ένα αρνητικό εργασιακό περιβάλλον μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχή της σωματικής και ψυχικής υγείας
• Η κατάθλιψη και το άγχος έχουν σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο. το εκτιμώμενο κόστος για την παγκόσμια οικονομία είναι 1 τρισεκατομμύριο δολάρια Η.Π.Α. ετησίως σε χαμένη παραγωγικότητα
• Η παρενόχληση και ο εκφοβισμός στην εργασία είναι προβλήματα που αναφέρονται συχνά και μπορεί να έχουν σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία
Οι παράγοντες κινδύνου για την ψυχική υγεία στην εργασία μπορεί να είναι:
• Οι ανεπαρκείς πολιτικές υγείας και ασφάλειας γενικά
• Οι κακές πρακτικές επικοινωνίας και διαχείρισης
• Η περιορισμένη συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων ή ο περιορισμένος έλεγχος του ατόμου στο αντικείμενο της εργασίας του
• Τα χαμηλά επίπεδα στήριξης των εργαζομένων
• Το άκαμπτο ωράριο εργασίας και τα ασαφή καθήκοντα ή οι οργανωτικοί στόχοι
Το «Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Ψυχική Υγεία 2013-2020» εγκρίθηκε από την 66η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας και περιλαμβάνει τέσσερις (4) άξονες:
• Ευελιξία των υπηρεσιών υγείας,
• Στρατηγικές πρόληψης,
• Αποτελεσματική πολιτική και
• Ενίσχυση των πληροφοριακών συστημάτων.
Από το Τμήμα Ψυχικής Υγείας και Κατάχρησης Ουσιών σχεδιάστηκε το «Πρόγραμμα Άτλας Ψυχικής Υγείας» με στόχο την συλλογή και ανταλλαγή δεδομένων ως προς τους πόρους για την ψυχική υγεία. Αποτελεί εργαλείο του Σχεδίου Δράσης για την ψυχική υγεία 2013-2020.
Συνολικά 171 από τα 194 κράτη μέλη του Π.Ο.Υ. ήταν σε θέση να συμπληρώσουν τουλάχιστον εν μέρει το ερωτηματολόγιο Atlas, το οποίο αντιπροσωπεύει ποσοστό συμμετοχής σχεδόν 90%.
Ένας πρόσφατος οδηγός από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ υποδηλώνει ότι οι παρεμβάσεις θα πρέπει να ακολουθήσουν τρεις κατευθύνσεις:
• Την προστασία της ψυχικής υγείας μειώνοντας τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την εργασία
• Την προώθηση της ψυχικής υγείας αναπτύσσοντας τις θετικές πτυχές της εργασίας και τα προσόντα (πλεονεκτήματα) των εργαζομένων
• Την αντιμετώπιση των προβλημάτων ψυχικής υγείας ανεξάρτητα από την αιτία.
Η ψυχική υγεία είναι ένας σημαντικός οικονομικός παράγοντας. Έτσι σε εποχή οικονομικής κρίσης, δημιουργούνται προβλήματα στην ψυχική υγεία του πληθυσμού και η χρηματοδότηση των συστημάτων υγείας γίνεται προβληματική ενώ παράλληλα σημειώνεται αύξηση της ζήτησης στις δημόσιες μονάδες παροχής υγείας.
Το κόστος θεραπείας εκτοξεύεται και τα προβλήματα ψυχικής υγείας, που αφορούν ένα μεγάλο ποσοστό των επιδομάτων αναπηρίας σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, αποτελούν σημαντική οικονομική επιβάρυνση.
www.zougla.gr
