«Και οι τοίχοι έχουν αυτιά». Η φράση αυτή, την οποία φαντάζεσαι να ακούγεται ψιθυριστά σε κάποιο γραφείο, παραπέμπει στην κρυψίνοια και τη συνωμοτικότητα, στον φόβο και στην αγωνία μη βγει κάτι «παραέξω», όλα χαρακτηριστικά ενός συστήματος στο οποίο η αποκάλυψη τυχόν ατασθαλιών αποθαρρύνεται, όπου η καταγγελία της διαφθοράς γυρίζει συχνά μπούμερανγκ.

Είναι λοιπόν πανέξυπνη, σχεδόν «σατανική», η χρήση ακριβώς αυτής της έκφρασης υπέρ του σκοπού της πάταξης της αδιαφάνειας και της διαφθοράς στο Δημόσιο.

«Και οι τοίχοι έχουν αυτιά» είναι το όνομα μιας νέας πρωτοβουλίας που κινητοποιείται στην έκθεση διαφθοράς στην Ελλάδα. «Είμαστε μια ομάδα ακτιβιστών δημοσίων υπαλλήλων που πιστεύουν πως ο μόνος τρόπος για να σταματήσουμε την κουλτούρα της διαφθοράς στη χώρα μας είναι να πάψει να είναι κοινωνικά αποδεκτή η δωροδοκία», αναφέρουν στη διακήρυξή τους (kaioitoixoi.org).

«Ο στόχος μας είναι να ενισχύσουμε τη διαφάνεια στην κοινωνία μας μέσω της έκθεσης αυτών που ζητούν και παίρνουν μίζες, και με τις ενέργειές τους έχουν βλάψει τόσο πολύ τη χώρα μας».

Μέσω του σάιτ, καλούν τους πολίτες να καταγγείλουν, ανώνυμα, στοιχεία που διαθέτουν για υποθέσεις διαφθοράς (πληροφορίες, έγγραφα, αποδεικτικά στοιχεία), περιστατικά που τους ζητείται να δωροδοκήσουν δημόσιο υπάλληλο, πληροφορίες για φοροδιαφυγή, «βολέματα», φακελάκια, διαφόρων ειδών χάρες, φαινόμενα δηλαδή κατάχρησης της θέσης και της εξουσίας δημοσίων υπαλλήλων.

Τα στοιχεία θα εξεταστούν με τη χρήση διάφορων πηγών και οι υποθέσεις θα δημοσιοποιηθούν.

«Πρέπει να πάψουμε να δεχόμαστε τη διαφθορά ως κανονική και με τη σιωπή μας να γινόμαστε όλοι συνένοχοι στη διαιώνισή της. Αν πράγματι “και οι τοίχοι έχουν αυτιά” είναι ώρα να τους χρησιμοποιήσουμε προς όφελος της κοινωνίας», είναι το μήνυμα που στέλνουν.

(Η «Κ» απηύθυνε αίτημα για συνέντευξη των υπευθύνων της πρωτοβουλίας, χωρίς να λάβει απάντηση.)

Δεν είναι η πρώτη φορά που ζητείται από τους πολίτες να βγουν μπροστά και να καταγγείλουν περιστατικά διαφθοράς.

Το 2012, ο Διομήδης Σπινέλλης είχε ξεκινήσει το «Τελεία και Παύλα», όπου μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα είχε συσσωρεύσει καταγγελίες που διαμόρφωναν μια τρύπα μισού εκατ. ευρώ από τα δημόσια ταμεία.

Στο σάιτ κυριάρχησαν τα περιστατικά διαφθοράς στον χώρο της Υγείας (80%).

Το Εδωσα Φακελάκι (edosafakelaki.org), μια πρωτοβουλία της Χριστίνας Τρεμόντι, έχει δεχθεί 1.910 ανώνυμες και 26 επώνυμες καταγγελίες διαφθοράς, οι οποίες αντιστοιχούν σε 5.384.217 ευρώ που δόθηκε σε φακελάκια. «Ενας επίορκος ήδη τιμωρήθηκε», μας πληροφορεί το σάιτ.

Η καταγγελία είναι μια καλή αρχή, αλλά δεν αρκεί για την πάταξη του φαινομένου. Πολύ συχνά οι άνθρωποι που είναι επιφορτισμένοι με τη διερεύνηση των υποθέσεων, είναι συνάδελφοι των «κατηγορουμένων», ενώ οι υπηρεσίες έχουν την τάση να καλύπτουν τις ατασθαλίες.

Οι ποινές

Στην τελευταία έκθεση του γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης (Ιούλιος 2016), αναφέρεται ότι από τις 1.718 πειθαρχικές αποφάσεις που κοινοποιήθηκαν στο γραφείο του κατά το 2015, υποβλήθηκε ένσταση σε 116 περιπτώσεις, με το αιτιολογικό στην πλειονότητα των περιπτώσεων (69%) ότι η ποινή ήταν επιεικής.

Σε προϊσταμένη δήμου, η οποία εισηγήθηκε με έγγραφό της προς το δημοτικό συμβούλιο τη διαγραφή οφειλής 2.063 ευρώ για τέλη αποχέτευσης δημότη, με το αιτιολογικό ότι δεν κατείχε το ακίνητο και προέκυψε ότι επρόκειτο για τον σύζυγό της, ο οποίος ήταν πράγματι ο κάτοχος του ακινήτου, επεβλήθη οικονομικό πρόστιμο αποδοχών 20 ημερών.

Σε υπάλληλο Κέντρου Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού η οποία υπέβαλε στην Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης πλαστό διδακτορικό δίπλωμα του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Πατρών, προκειμένου να ανέλθει βαθμολογικά και μισθολογικά και έτσι κατάφερε να παίρνει επίδομα διδακτορικού τίτλου και να ανέλθει μισθολογικό κλιμάκιο, επεβλήθη η ποινή της προσωρινής παύσης 12 μηνών.

Η ίδια ποινή επεβλήθη και σε δημοτική υπάλληλο που βρέθηκε ότι παραλάμβανε κατ’ εξακολούθηση χρηματικά ποσά χωρίς να εκδίδει τα αντίστοιχα διπλότυπα είσπραξης για το ταμείο του δήμου, δημιουργώντας έλλειμμα 355.894 ευρώ.

Με παύση μόλις δύο μηνών τιμωρήθηκε δημοτική υπάλληλος που επέτρεψε την παράνομη παροχή ηλεκτρικού ρεύματος από μετρητή του δημοτικού κτιρίου σε ιδιωτικό κατάστημα, θέτοντας δυνητικά σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές, καθώς η παράνομη ηλεκτροδότηση γινόταν με καλώδιο που είχε αποξηλωθεί από την πλευρά της κολόνας της ΔΕΗ προς το κτίριο όπου στεγάζεται η κοινωνική υπηρεσία του δήμου και διέτρεχε το οδόστρωμα χωρίς καμία προφύλαξη.

Το κόστος της διαφθοράς αγγίζει τα 33 δισ. ευρώ ετησίως, σύμφωνα με τον κ. Λέανδρο Ρακιντζή. «Αν για 10 χρόνια δεν είχαμε φαινόμενα διαφθοράς, θα είχε εκλείψει το δημόσιο χρέος της χώρας».

Έντυπη έκδοση: Η Καθημερινή