Ζωρζ Μπιζέ
Κάρμεν
Μουσική διεύθυνση Λουκάς Καρυτινός
Σκηνοθεσία Στήβεν Λάνγκριτζ
ΠΡΕΜΙΕΡΑ 24 ΙΟΥΛΙΟΥ 2016
24, 26, 27, 29 Ιουλίου 2016
Ωδείο Ηρώδου Αττικού
Nέα παραγωγή, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών
Ώρα έναρξης: 21.00
Σκηνικά - κοστούμια: Γιώργος Σουγλίδης
Βίντεο: Τόμας Μπέργκμαν - Silbersalz Film GmbH
Φωτισμοί: Τζουζέππε ντι Ιόριο
Kινησιολογία: Νταν Ο'Νηλ - Φώτης Νικολάου
Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος
Διεύθυνση παιδικής χορωδίας: Μάτα Κατσούλη
Kάρμεν:
Ρινάτ Σαχάμ (24, 26/7)
Ζεραλντίν Σωβέ (27, 29/7)
Δον Χοσέ:
Λεονάρντο Καπάλμπο (24, 26/7)
Δημήτρης Πακσόγλου (27, 29/7)
Εσκαμίγιο:
Διονύσης Σούρμπης (24, 26/7)
Ομάρ Καμάτα (27, 29/7)
Μικαέλα:
Σαϊόα Ερνάντεθ (24, 26/7)
Άννα Στυλιανάκη (27, 29/7)
Θουνίγα:
Πέτρος Μαγουλάς
Μοράλες:
Διονύσης Τσαντίνης (24, 26/7)
Νίκος Κοτενίδης (27, 29/7)
Φρασκίτα:
Μαρία Μητσοπούλου (24, 26/7)
Μαρία Κόκκα (27, 29/7)
Μερθέδες:
Ελένη Δάβου (24, 26/7)
Διαμάντη Κριτσωτάκη (27, 29/7)
Ντανκάιρε: Κωστής Ρασιδάκις (24, 26/7)
Γιάννης Σελητσανιώτης (27, 29/7)
Ρεμεντάδο:
Αλέξανδρος Τσιλογιάννης (24, 26/7)
Χρήστος Κεχρής (27, 29/7)
Μπαλέτο
Γυναίκες :Κλεοπάτρα Ανερούσου, Αθηνά Βρούβα, Ελένη Κλάδου, Ελευθερία Στάμου
Άνδρες: Φώτης Διαμαντόπουλος, Μπλέντι Λατίφι, Πέτρος Κουρουπάκης, Εσμεράλντο Μπίτρο, Ιλίρ Σίπρι
Η δεύτερη μεγάλη καλοκαιρινή παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής είναι η εκρηκτική Κάρμεν του Ζωρζ Μπιζέ, η οποία θα παρουσιαστεί στις 24, 26, 27, 29 Ιουλίου 2016 στο Ηρώδειο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.
Η πιο δημοφιλής όπερα του γαλλικού ρεπερτορίου, σύμβολο του έρωτα και της ελευθερίας, θα παρουσιαστεί σε μουσική διεύθυνση Λουκά Καρυτινού και σκηνοθεσία του διακεκριμένου Βρετανού σκηνοθέτη και Καλλιτεχνικού Διευθυντή της Όπερας του Γκαίτεμποργκ, Στήβεν Λάνγκριτζ.
Μία από τις πλέον εμβληματικές όπερες, η Κάρμεν εξακολουθεί να προκαλεί σήμερα όπως κι όταν πρωτοείδε το φως πριν 141 χρόνια.
Μία αντισυμβατική υπόθεση, την οποία εξέφρασε μέσα από την τότε εξίσου αντισυμβατική -σήμερα δημοφιλέστατη- μουσική του ο Ζωρζ Μπιζέ. Η φερώνυμη ηρωίδα υπερασπίζεται την ελευθερία της και το δικαίωμα να επιλέγει η ίδια ερωτικούς συντρόφους, όχι να την επιλέγουν αυτοί. Αποτελεί απειλή για κοινωνίες ανδροκρατούμενες και πατριαρχικές. Οι επιλογές της απειλούν τα θεμέλιά τους. Μόνη λύση η εξόντωσή της. Την αναλαμβάνει ο ερωτευμένος και «προδομένος» Δον Χοσέ.
Μοιάζει δύσκολο στην εποχή μας, στην οποία η Κάρμεν θεωρείται μια εξαιρετικά δημοφιλής όπερα, να αντιληφθούμε πόσο προκλητικό υπήρξε το θέμα της όταν πρωτοπαρουσιάστηκε το 1875, αλλά κυρίως πόσο ενόχλησε η μουσική του Ζωρζ Μπιζέ. Σύσσωμος ο τύπος της εποχής έκρινε την υπόθεση του έργου ανήθικη, ενώ για την μουσική υποστηρίχτηκε πως παραήταν εγκεφαλική!
Ήταν αδιανόητο το γεγονός ότι περιθωριακές γυναίκες εμφανίζονταν στη σκηνή, όχι μόνο τραγουδώντας και χορεύοντας προκλητικά, αλλά και καπνίζοντας. Η δε κεντρική ηρωίδα παρέσερνε στον όλεθρο ένα «καλό παιδί», τον λογοδοσμένο δεκανέα Δον Χοσέ. Αιτία για την θυελλώδη αντίδραση κοινού και τύπου δεν ήταν μονάχα το θέμα και η μουσική της όπερας, αλλά κυρίως ο συνδυασμός ετερόκλητων μουσικών ειδών. Ακριβώς σε αυτόν βρίσκεται η μεγάλη ιστορική σημασία της συγκεκριμένης όπερας.
Η Κάρμεν γεφυρώνει δύο διαφορετικούς κόσμους. Ο ένας αποδίδεται μέσα από συμβατικές συναισθηματικές και κωμικές σκηνές με ενάρετους ήρωες όπως η «αγνή χωριατοπούλα» Μικαέλα και ο Δον Χοσέ. Ο άλλος συμπυκνώνει την κυρίως πλοκή της όπερας και διακρίνεται από ωμό ρεαλισμό, αμοραλισμό που προκαλούσε τα ήθη της εποχής και επίσης χαρακτήρες του περιθωρίου, όπως η πρωταγωνίστρια του έργου και η παρέα της. Η μουσική αυτού του δεύτερου κόσμου, με έντονα στοιχεία ρεαλισμού αλλά και με άμεσες αναφορές στην παραδοσιακή ισπανική μουσική, ήταν αυτό που κυρίως σκανδάλισε το κοινό.
Η επιτυχία της Κάρμεν υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική και για έναν πρόσθετο λόγο: Ήρθε στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, σε μία εποχή στην οποία ήταν έντονη η συζήτηση περί υψηλής και λαϊκής τέχνης. Το ερώτημα που ετίθετο, ήταν αν στην Κάρμεν τα δύο είδη συνδυάζονταν με επιτυχία ή αν ήταν ασύμβατα.
Εξαρχής, αρκετοί έκριναν εξαιρετικά προχωρημένο το ρεαλισμό του θέματος και προκλητική πράξη την εισαγωγή λαϊκότροπων σκοπών σε ένα «σοβαρό» μουσικό είδος, όπως η όπερα. Δεν ενοχλούσε το εξωτικό χρώμα που συνεισέφεραν οι «λαϊκές» ισπανότροπες μελωδίες, καθώς το στοιχείο αυτό εντασσόταν ομαλά τόσο στην αισθητική του οριενταλισμού, όσο και στην περιρρέουσα «ισπανική» ατμόσφαιρα του Παρισιού της εποχής.
Εκείνο που προκαλούσε αντίδραση ήταν ότι στην Κάρμεν το εξωτικό στοιχείο δεν αποτελεί κομψό διακοσμητικό πλαίσιο, αλλά βρίσκεται στο επίκεντρο της δράσης. Παίρνει κυρίως τη μορφή χορών και τραγουδιών και αποκαλύπτει το άγχος της εποχής για τη σχέση σώματος και πνεύματος. Σήμερα, η Κάρμεν μπορεί να τοποθετηθεί άφοβα στο ιστορικό της πλαίσιο και να εκτιμηθεί για την καινοτομία της μουσικοδραματικής της σύλληψης.
Την ευθύνη της μουσικής διεύθυνσης της παραγωγής έχει ο διακεκριμένος αρχιμουσικός της ΕΛΣ, Λουκάς Καρυτινός.
Στη νέα συναρπαστική παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ο διακεκριμένος βρετανός σκηνοθέτης, Στήβεν Λάνγκριτζ, παραμένει συνεπής στην ιδεολογία και τα υψηλά ιδανικά της Κάρμεν και τοποθετεί την ιστορία της στη σημερινή Ευρώπη.
Ο Λάνγκριτζ, γνωστός μεταξύ άλλων για τις αντισυμβατικές του παραστάσεις στις βρετανικές φυλακές υψίστης ασφαλείας, εκμεταλλεύεται το ρεαλισμό της θρυλικής όπερας του Ζωρζ Μπιζέ για να μιλήσει για τα όρια που σήμερα, περισσότερο από ποτέ, μας επιβάλλονται από παντού. Τα όρια της ελευθερίας, της επιθυμίας, της αυτοδιάθεσης, της επιβίωσης, της διαφυγής. "Όρια και φτώχεια, ελευθερία και σκλαβιά.
Δύσκολο να βρεθούν πιο επίκαιρα θέματα. Η Κάρμεν είναι μία ιστορία για το σήμερα", σημειώνει ο διάσημος σκηνοθέτης, παραγωγές του οποίου έχουν παρουσιαστεί στις μεγαλύτερες όπερες του κόσμου στο Λονδίνο, τη Λισαβόνα, το Σάλτσμπουργκ, το Τόκιο, το Παρίσι, τη Στοκχόλμη, τη Βιέννη, το Σικάγο, το Όσλο και βεβαίως το Γκέτεμποργκ, στην όπερα του οποίου είναι Καλλιτεχνικός Διευθυντής.
Παράλληλα με την καριέρα του στην όπερα, ο Λάνγκριτζ έχει εργαστεί επισταμένως πάνω στη σχέση του μουσικού θεάτρου με την εκπαίδευση και την κοινωνία, σε σχολεία, νοσοκομεία και φυλακές, σε χώρες όπως η Ολλανδία, Γαλλία, Ισπανία, Γερμανία, Φινλανδία, Σενεγάλη, Νότια Αφρική, Σουηδία, Ιρλανδία και Μεγάλη Βρετανία. Επίσης έχει συνεργαστεί με ομάδες ερασιτεχνών, ατόμων με ειδικές ανάγκες, ατόμων κοινωνικά αποκλεισμένων. Από τις πιο γνωστές δουλειές του με μη επαγγελματίες ηθοποιούς και τραγουδιστές είναι τα μιούζικαλ West Side Story και Julius Caesar, τα οποία παρουσίασε με φυλακισμένους των Φυλακών Υψίστης Ασφαλείας Bullington και Wandsworth στην Μ. Βρετανία και Mountjoy στην Ιρλανδία, αλλά και το For the Public Good του Orlando Gough το οποίο παρουσίασε με 500 ερασιτέχνες τραγουδιστές στα 100χρονα του θεάτρου Coliseum της Εθνικής Όπερας της Αγγλίας. Αυτή είναι η τρίτη συνεργασία του Λάνγκριτζ με την ΕΛΣ μετά τους Δαιμονισμένους του Βρόντου (2001) και την όπερα Ορφέας και Ευρυδίκη του Γκλουκ (2007).
Τα σκηνικά και τα κοστούμια υπογράφει ο διακεκριμένος έλληνας σκηνογράφος Γιώργος Σουγλίδης, ο οποίος ζει και εργάζεται στην Γαλλία. Ο εμπνευσμένος καλλιτέχνης υπέγραψε για την ΕΛΣ τα υπέροχα σκηνικά και τα κοστούμια στην παραγωγή Καβαλλερία Ρουστικάνα-Παλιάτσοι στο Ηρώδειο το καλοκαίρι του 2011, αλλά και πιο πρόσφατα, στο Έτσι κάνουν όλες του Μότσαρτ στο θέατρο Ολύμπια, το φθινόπωρο του 2014. Τις προβολές σχεδιάζει ο Τόμας Μπέργκμαν (Silbersalz Film GmbH), τους φωτισμούς ο Τζουζέππε ντι Ιόριο και την κινησιολογία οι Nταν Ο'Νηλ και Φώτης Νικολάου.
Στον ομώνυμο και εξαιρετικά απαιτητικό -σκηνικά και φωνητικά- ρόλο, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει δύο από τις πιο επιτυχημένες Κάρμεν της εποχής μας, τη Ρινάτ Σαχάμ και τη Ζεραλντίν Σωβέ.
Η Ισραηλινή μέτζο-σοπράνο Ρινάτ Σαχάμ ερμήνευσε για πρώτη φορά την Κάρμεν το 2004 στο φημισμένο βρετανικό Φεστιβάλ Όπερας του Γκάιντμπορν λαμβάνοντας διθυραμβικές κριτικές από τους μουσικοκριτικούς. Έκτοτε, έχει παρουσιάσει το συγκεκριμένο ρόλο σε κάθε σημείο της υφηλίου: σε Ρώμη, Κατάνια, Βερολίνο, Κολωνία, Αμβούργο, Βιέννη, Λισσαβόνα, Μινεσσότα, Μόντρεαλ, Τελ Αβίβ, Μαϊάμι, Νέα Υόρκη, Νέα Ζηλανδία, Νέα Ορλεάνη, Αγία Πετρούπολη, Μόσχα, Χονγκ Κονγκ, Σάο Πάολο, Σίδνεϋ, σε περιοδεία στην Ιαπωνία και αλλού. Έχει συνεργαστεί με κορυφαίους μαέστρους όπως ο σερ Σάιμον Ρατλ, ο Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ, ο Θόδωρος Κουρεντζής κ.ά., ενώ έχει πρωταγωνιστήσει και σε παραγωγές στην Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, στο Σάλτσμπουργκ, στο Τεάτρο Λα Φενίτσε της Βενετίας, στις Βρυξέλλες, στην Στουτγάρδη κ.α.
Η Σαχάμ θεωρείται αρχετυπική Κάρμεν στο παγκόσμιο οπερατικό στερέωμα. Ενδεικτικό της επίδρασής της είναι ότι πάνω στη ζωή και την καριέρα της γράφτηκε το θεατρικό έργο Carmen Disruption του Σάιμον Στήβενς, το οποίο με μεγάλη επιτυχία παρουσιάστηκε στην Κολονία και το Λονδίνο. Μάλιστα, η Γκάρντιαν έγραψε για τη Σαχάμ: "Ο ρόλος του τραγουδιστή παίζεται από την Ισραηλινή μέτζο-σοπράνο Ρινάτ Σαχάμ ως μια συναρπαστική, μεταμοντέρνα εκδοχή του εαυτού της, που αντανακλά την εμπειρία της από τον ρόλο της Κάρμεν, τον οποίο έχει ερμηνεύσει επανειλημμένα από άκρη σε άκρη του παγκοσμιοποιημένου μας κόσμου".
Στη δεύτερη διανομή, η Γαλλίδα μέτζο-σοπράνο Ζεραλντίν Σωβέ, η οποία έκανε ιδιαίτερη αίσθηση το 2009 ερμηνεύοντας την Κάρμεν στη Αρένα της Βερόνας σε σκηνοθεσία του Φράνκο Τζεφιρέλλι και με τον Πλάθιντο Ντομίνγκο στο πόντιουμ. Την αμέσως επόμενη χρονιά, με τον γνωστό τενόρο, αυτή τη φορά στο ρόλο του Δον Χοσέ, εμφανίστηκαν με τεράστια επιτυχία στην Όπερα του Τόκιο. Το ντεμπούτο της στη Μετροπόλιταν Όπερα, όπου ερμήνευσε τον απαιτητικό ρόλο του Σέστο στη Μεγαλοψυχία του Τίτου του Μότσαρτ, αποθεώθηκε από τους New York Times. Επίσης, έχει ερμηνεύσει την Κάρμεν στην Εθνική Όπερα της Ουάσιγκτον.
Στο εξαιρετικό καστ της παραγωγής συναντάμε διαπρεπείς Έλληνες και ξένους μονωδούς. Το ρόλο του Δον Χοσέ στο πρώτο καστ θα τραγουδήσει ο Ιταλοαμερικάνος τενόρος Λεονάρντο Καπάλμπο, μαθητής της θρυλικής Μέριλυν Χορν, ο οποίος έχει τραγουδήσει Μποέμ στην ΕΛΣ (στην παραγωγή του Γκράχαμ Βικ) και ο οποίος μας έρχεται από την Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, όπου συμμετείχε με τον δικό μας Δημήτρη Πλατανιά στον Ναμπούκο. Στη δεύτερη διανομή, ο τενόρος της ΕΛΣ Δημήτρης Πακσόγλου. Το ρόλο του Εσκαμίγιο θα ερμηνεύσουν εναλλάξ δύο εξαιρετικοί βαρύτονοι της νέας γενιάς, ο διαρκώς ανερχόμενος Διονύσης Σούρμπης και ο Ιταλός Ομάρ Καμάτα. Στο ρόλο της Μικαέλα, η Ισπανίδα υψίφωνος Σαϊόα Ερνάντεθ και η νεαρή Άννα Στυλιανάκη, την οποία απολαύσαμε πρόσφατα στο ρόλο της Μιμής (Μποέμ) στο θέατρο Ολύμπια. Μαζί τους, νεότεροι και καταξιωμένοι μονωδοί της ΕΛΣ: Πέτρος Μαγουλάς, Διονύσης Τσαντίνης, Νίκος Κοτενίδης, Μαρία Μητσοπούλου, Μαρία Κόκκα, Ελένη Δάβου, Διαμάντη Κριτσωτάκη, Κωστής Ρασιδάκις, Γιάννης Σελητσανιώτης, Αλέξανδρος Τσιλογιάννης, Χρήστος Κεχρής.
Με την Ορχήστρα, τη Χορωδία, το Μπαλέτο και την Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής της αποστολής. Διεύθυνση χορωδίας Αγαθάγγελος Γεωργακάτος. Διεύθυνση παιδικής χορωδίας Μάτα Κατσούλη.
Στη γαλλική γλώσσα, με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους
ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ: Άνω Διάζωμα €25, Ζώνη Γ’ €45, Ζώνη Β’ €55, Ζώνη Α’ €60. Διακεκριμένη Ζώνη Β’ & Δ’ €85
Διακεκριμένη ζώνη Γ’ €100 / Παιδικό, φοιτητικό €15
