Του Βασίλη Αγγελόπουλου
Η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, που συντελέστηκε στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, εμφανίστηκε με τον πλέον σκληρό τρόπο στις διάφορες μορφές απλήρωτης εργασίας, που τείνουν να κυριαρχήσουν.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, πάνω από 1.200.000 είναι οι απλήρωτοι εργαζόμενοι, αριθμός που αντιστοιχεί στο 1/3 του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, με τις καθυστερήσεις να κυμαίνονται από 3 – 24 μήνες!
Τα φαινόμενα που αυξάνονται διαρκώς είναι η πληρωμή σε είδος (κουπόνια σίτισης, καυσίμων, δωρεάν διαμονή κλπ), οι έναντι καταβολές μικροποσών ή η καθολική οφειλή του μισθού για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Γίνεται πλέον ανοιχτά λόγος για το νέο κοινωνικό φαινόμενο των φτωχών εργαζομένων, (γενικευμένη φτωχοποίηση) και αποτελεί τη σύγχρονη δουλεία του 21ου αιώνα.
Δημιουργείται έτσι μια νέα εργασιακή κουλτούρα, υποταγής στην προοπτική ενός εργατικού δυναμικού χωρίς δικαιώματα, φτηνού, άκρως ευέλικτου και ανά πάσα στιγμή προσαρμοζόμενου στις ανάγκες του κεφαλαίου.
Η απλήρωτη εργασία έχει πολλές μορφές έκφρασης. Όπως αναδείχτηκαν από την κ. Σοφία Παπαοικονόμου, η οποία είναι νομικός – συνεργάτης της κας Κωνσταντίνας Κούνεβα, Ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, σε πρόσφατη συνεδρίαση της ευροομάδας, εκτός της τυπικής μορφής της απλήρωτης εργασίας (μη πληρωμή δεδουλευμένων, δώρων κλπ), υπάρχουν και άτυπες μορφές.
Σε αυτές συγκαταλέγονται οι μετατροπές συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε μερικής ή εκ περιτροπής, οι μειώσεις των προσαυξήσεων για υπερεργασία και υπερωρίες, η κατάργηση της προσαύξησης τριετιών, οι μειώσεις αποζημιώσεων απόλυσης, η αύξηση του χρόνου εργασίας και η επιβολή διαθεσιμότητας στους δημόσιους υπαλλήλους, η παράταση ισχύος των συμβάσεων μαθητείας και ο «εθελοντισμός», η παροχή δηλ. άμισθης εργασίας με «ηθική αμοιβή».
Επίσης απλήρωτη εργασία συνιστούν και οι μακρόχρονες καθυστερήσεις στην απονομή συντάξεων και εφάπαξ.
Οι κλάδοι της οικονομίας που πλήττονται από την απλήρωτη εργασία είναι κυρίως αυτοί του τουρισμού και επισιτισμού, ο κλάδος καθαριότητας και φύλαξης, ο χώρος των ΜΜΕ, η ναυτιλία, οι κατασκευές, οι ταχυμεταφορές, το λιανεμπόριο και οι ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ειδικά στον τουρισμό, τη «βαριά βιομηχανία» της ελληνικής οικονομίας το 80% των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων οφείλει μισθούς από 1 έως 15 μήνες, απασχολεί αδήλωτους (ανασφάλιστους) εργαζόμενους σε ποσοστό 40% και αντικαθιστά το έμπειρο εποχικό δυναμικό με άνεργους των συμβάσεων μαθητείας.
www.dikaiologitika.gr
