Το Διεθνές Κίνημα Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου (γαλλικά: Mouvement Ιnternational de la Croix-Rouge et du Croissant-Rouge), που ονομάζεται χάριν συντομίας Ερυθρός Σταυρός, αποτελεί ανθρωπιστικό κίνημα και περιλαμβάνει σήμερα ένα πλήθος οργανώσεων με κοινούς σκοπούς. Το απαρτίζουν η Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού, η Διεθνής Ομοσπονδία Συλλόγων Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου και 175 Εθνικοί Σύλλογοι Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου. Η παλαιότερη οργάνωση στους κόλπους του κινήματος είναι η Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού, η οποία ιδρύθηκε στις 29 Οκτωβρίου 1863 ως ιδιωτική ανθρωπιστική οργάνωση από πέντε επιφανείς πολίτες της Γενεύης την οποία ίδρυσε ο Ερρίκος Ντυνάν. Η αρχική της ονομασία ήταν «Διεθνής Επιτροπή για την ανακούφιση των τραυματιών» και έλαβε το σημερινό της όνομα το 1876.
Το 1864 με την παρότρυνση της Επιτροπής και με πρωτοβουλία της ελβετικής κυβέρνησης οργανώθηκε μια διεθνής διπλωματική διάσκεψη η οποία ενέκρινε τη Συνθήκη της Γενεύης για τη βελτίωση της τύχης των τραυματιών και των αιχμαλώτων του πολέμου. Η συνθήκη αυτή εδραίωσε την υποχρέωση βοήθειας και θεραπείας προς τους τραυματίες και αρρώστους οποιασδήποτε εθνικότητας καθώς και την ουδετερότητα των στρατιωτικών νοσοκομείων, ασθενοφόρων και υγειονομικού προσωπικού.
Υιοθέτησε το σήμα του κόκκινου σταυρού σε λευκό φόντο, που ισχύει σ' ολόκληρο τον κόσμο και είναι εύκολα αναγνωρίσιμο. Το σύμβολο του κόκκινου (ερυθρού) σταυρού επιλέχθηκε προς τιμήν της Ελβετίας, ουδέτερης χώρας που φιλοξένησε το συνέδριο, αντιστρέφοντας τα χρώματα της σημαίας της.
Την ίδια χρονιά ιδρύθηκαν σε ευρωπαϊκές χώρες οι πρώτοι Εθνικοί Σύλλογοι Ερυθρού Σταυρού.
Το 1877, κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού Πολέμου, η Οθωμανική αυτοκρατορία, όπως στη συνέχεια και όλες οι μουσουλμανικές χώρες, αποφάσισε να υιοθετήσει αντί για το σταυρό, που είναι χριστιανικό σύμβολο, την κόκκινη ημισέληνο. Η επίσημη αναγνώριση της Ερυθράς Ημισελήνου έγινε το 1929 με την τροποποίηση του καταστατικού της Συνθήκης της Γενεύης.Το 1944 απονεμήθηκε στη Διεθνή επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού το Νομπελ Ειρήνης.
Το Ισραήλ χρησιμοποιεί ως σύμβολο το Ερυθρό αστέρι του Δαβίδ το οποίο όμως δεν είναι αναγνωρισμένο έμβλημα από το κίνημα και ως εκ τούτου για την κάλυψη των αναγκών τέτοιων κρατών που δεν επιθυμούν την χρήση του Ερυθρού Σταυρού ή της Ερυθράς Ημισελήνου το διεθνές κίνημα με σχετικό του πρωτόκολλο θέσπισε το έμβλημα του Ερυθρού Κρυστάλλου που απολαμβάνει την αναγνωρισιμότητα και προστασία που προσφέρουν και τα άλλα δύο εμβλήματα διεθνώς.
Στις μέρες μας ο Ερυθρός Σταυρός, εκτός από την περίθαλψη των τραυματιών και την προστασία των αιχμαλώτων πολέμου, ασχολείται και με τους πρόσφυγες. Παρεμβαίνει επίσης και σ' όλο τον κόσμο, σε περιπτώσεις καταστροφών.
